Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα την πρόοδο που σημειώθηκε και όσα χρειάζεται ακόμα να γίνουν για την πλήρη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.
Τρεις μήνες μετά τη δημιουργία του οργανισμού αυτού, έχουν γίνει σημαντικά βήματα, όπως η συγκρότηση των υποχρεωτικών εφεδρειών ταχείας αντίδρασης σε επίπεδο συνοριοφυλάκων και εξοπλισμού, καθώς και η δημιουργία νέων εφεδρειών για ομάδες επέμβασης στον τομέα των επιστροφών. Οι εφεδρείες αυτές μπορούν να χρησιμοποιούνται για τη στήριξη των κρατών μελών που έχουν πρωταρχικό ρόλο και αρμοδιότητα στην ενίσχυση των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα. Επί του παρόντος, ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής διαθέτει πάνω από 1.550 υπαλλήλους οι οποίοι αποστέλλονται στα κράτη μέλη για τη στήριξη των εξωτερικών τους συνόρων, συμπληρώνοντας τις υπάρχουσες εθνικές ικανότητες των κρατών μελών οι οποίες ανέρχονται σε πάνω από 100.000 συνοριοφύλακες. Παρόλο που πρόκειται για τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα συγκέντρωση πόρων των κρατών μελών, η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή εξακολουθεί να αντιμετωπίζει κενά κατά την τρέχουσα λειτουργία της, και τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν την επαρκή κάλυψη των κενών αυτών.
Επενδύοντας από κοινού και αναλαμβάνοντας δράση για τη διασφάλιση της πλήρους λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής όσο το δυνατόν γρηγορότερα, τα κράτη μέλη μπορούν να εκφράσουν στην πράξη τη δέσμευσή τους για από κοινού ανάληψη ευθύνης και επίδειξη αλληλεγγύης προς το κοινό συμφέρον. Τα κράτη μέλη εκπροσωπούνται στο διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού.
Ο πρώτος Αντιπρόεδρος Φρανς Τίμερμανς δήλωσε σχετικά: «Μετά την έγκριση σε χρόνο-ρεκόρ της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη εργάστηκαν με εξαιρετική ταχύτητα τους τελευταίους τρεις μήνες προκειμένου να διασφαλίσουν ότι ο οργανισμός αυτός θα μπορεί να επεμβαίνει στα κοινά μας σύνορα όποτε και όπου αυτό είναι απαραίτητο και όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Σήμερα προτείνουμε περαιτέρω συγκεκριμένα βήματα για να επιταχύνουμε τις εργασίες αυτές. Καλώ τα κράτη μέλη να παράσχουν τους αναγκαίους ανθρώπινους πόρους και τον εξοπλισμό, έτσι ώστε η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή να είναι σύντομα πλήρως λειτουργική.»
Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε τα εξής: «Μέσα σε τρεις μόνο μήνες, σημειώσαμε απίστευτη πρόοδο στην υλοποίηση των δράσεων της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Οι εφεδρείες ταχείας αντίδρασης συνοριοφυλάκων και εξοπλισμού έχουν πλέον συσταθεί, εξασφαλίζοντας ότι δεν θα υπάρχει πλέον έλλειψη προσωπικού ή εξοπλισμού για τις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης σε ολόκληρη την ΕΕ. Επιπροσθέτως, νέες εφεδρείες ομάδων επέμβασης στον τομέα των επιστροφών θα στηρίζουν τις προσπάθειες των κρατών μελών να ενισχύσουν την επιστροφή παράτυπων μεταναστών – ένα βασικό στοιχείο του ευρωπαϊκού θεματολογίου για τη μετανάστευση. Καλώ όλους τους ενδιαφερομένους να συνεχίσουν το έργο και τη συνεργασία τους για την πλήρη και ταχεία εφαρμογή όλων των πτυχών της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.»
Η έκθεση καταγράφει την πρόοδο που σημειώθηκε σε πέντε βασικούς τομείς προτεραιότητας που καθορίστηκαν για άμεση εφαρμογή και εγκρίθηκαν από τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων τον Απρίλιο του 2016:
- Υποχρεωτική συγκέντρωση πόρων για την ενίσχυση της ικανότητας ταχείας αντίδρασης της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής: Για την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού των αρμόδιων εθνικών συνοριοφυλακών, από τις 7 Δεκεμβρίου, τέθηκε στη διάθεση του οργανισμού μια εφεδρεία ταχείας αντίδρασης 1.500 συνοριοφυλάκων και λοιπού προσωπικού για την επί τόπου στήριξη άμεσων επεμβάσεων όταν αυτό ζητείται από τα κράτη μέλη, καθώς και μια εφεδρεία εξοπλισμού ταχείας αντίδρασης, αποτελούμενη από σκάφη και ελικόπτερα για την εκτέλεση ταχέων επεμβάσεων στα σύνορα. Οι ικανότητες ταχείας αντίδρασης έχουν ύψιστη σημασία για τις εν εξελίξει κοινές επιχειρήσεις του οργανισμού και συμπληρώνουν τους εθνικούς συνοριοφύλακες που διαθέτουν τα κράτη μέλη.
- Προληπτικές εκτιμήσεις τρωτότητας: υιοθετήθηκε μια κοινή μεθοδολογία εκτίμησης της τρωτότητας με στόχο την ετήσια αξιολόγηση της ικανότητας των κρατών μελών να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα. Τον Ιανουάριο του 2017, η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή ξεκίνησε να συλλέγει δεδομένα σχετικά με τις ικανότητες των κρατών μελών, τα οποία θα αποτελέσουν τη βάση και τα κύρια στοιχεία αναφοράς για τις εκτιμήσεις τρωτότητας το 2017.
- Στήριξη των επιστροφών: τρεις νέες εφεδρείες αποτελούμενες από 690 παρατηρητές, συνοδούς και ειδικούς επιστροφών είναι διαθέσιμες από τις 7 Ιανουαρίου 2017, δίνοντας στην Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή τη δυνατότητα να στηρίζει τα κράτη μέλη για την οργάνωση και τον συντονισμό των επιχειρήσεων επιστροφής, καθώς και για τη συνεργασία με τρίτες χώρες όσον αφορά την επιστροφή και την επανεισδοχή. Ο οργανισμός έχει ήδη αναβαθμίσει σημαντικά τις δραστηριότητές του σχετικά με τις επιστροφές. Μετά τη θέση σε ισχύ του νέου κανονισμού, τον Οκτώβριο του 2016, ο οργανισμός οργάνωσε 78 επιχειρήσεις για την επιστροφή 3.421 παράτυπων μεταναστών – περισσότερες από όσες πραγματοποιήθηκαν ολόκληρο το 2015 (σύνολο 2016: 232 επιχειρήσεις). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει αναθεωρημένο σχέδιο δράσης για την επιστροφή τις επόμενες εβδομάδες.
- Θέσπιση μηχανισμού υποβολής καταγγελιών: στις 6 Οκτωβρίου 2016, τέθηκε σε ισχύ ένας μηχανισμός υποβολής καταγγελιών με σκοπό την παρακολούθηση και τη διασφάλιση του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.
- Υπόδειγμα συμφωνίας περί καθεστώτος για την επιχειρησιακή συνεργασία με τρίτες χώρες προτεραιότητας: βάσει της νέας του εντολής, ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής επιτρέπεται να πραγματοποιεί επιχειρήσεις στο έδαφος γειτονικών τρίτων χωρών, υπό την προϋπόθεση προηγούμενης συμφωνίας. Τον Νοέμβριο του 2016, εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα υπόδειγμα συμφωνίας περί καθεστώτος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε τη Σερβία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ως τρίτες χώρες προτεραιότητας και ζήτησε σήμερα από το Συμβούλιο να επιτρέψει την έναρξη διαπραγματεύσεων με τις δύο αυτές χώρες.
Η έκθεση προσδιορίζει επίσης συγκεκριμένες δράσεις και τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν για μια πλήρως λειτουργική και εξοπλισμένη Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή. Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι απαραίτητοι πόροι θα είναι πάντοτε διαθέσιμοι κατόπιν αιτήματος του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής για εν εξελίξει και μελλοντικές κοινές επιχειρήσεις, καθώς για τη χρήση των υποχρεωτικών εφεδρειών για ταχείες συνοριακές επεμβάσεις. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να λάβουν περαιτέρω μέτρα βάσει των εκτιμήσεων τρωτότητας και να αντιμετωπίσουν γρήγορα τις αδυναμίες που έχουν εντοπιστεί. Ειδικότερα, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη διόρθωση των πιο επειγουσών ελλείψεων βάσει των πρώτων αποτελεσμάτων των εκτιμήσεων αυτών. Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τους επόμενους μήνες τις αδυναμίες τους όσον αφορά τις κυριότερες μεταναστευτικές προκλήσεις.
Η σημερινή έκθεση είναι η πρώτη από μια σειρά εκθέσεων που σκοπό έχουν να συμβάλουν στην εξασφάλιση των σωστών εργαλείων και λύσεων για μια πολύ καλύτερη προστασία των εξωτερικών συνόρων. Η επόμενη έκθεση προόδου προβλέπεται για τον Μάρτιο του 2017.
Ιστορικό
Η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, όπως ανακοινώθηκε από τον Πρόεδρο Γιούνκερ στην Ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης στις 9 Σεπτεμβρίου 2015, είναι ένα από τα μέτρα που προβλέπονται στο Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τη μετανάστευση με στόχο την ενίσχυση της διαχείρισης και της ασφάλειας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, καθώς και τη στήριξη των εθνικών συνοριοφυλάκων των κρατών μελών. Ο χώρος Σένγκεν χωρίς εσωτερικά σύνορα είναι βιώσιμος μόνον αν ασφαλίσουμε και προστατεύσουμε αποτελεσματικά τα εξωτερικά σύνορα.
Στις 15 Δεκεμβρίου 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε νομοθετική πρόταση για τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, με βάση τις υφιστάμενες δομές του Frontex, με στόχο να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις και τα πολιτικά δεδομένα που αντιμετωπίζει η ΕΕ σε ό,τι αφορά τη μετανάστευση και την εσωτερική ασφάλεια. Ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σε χρόνο-ρεκόρ, μόλις σε εννέα μήνες.
Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή εγκαινιάστηκε στις 6 Οκτωβρίου 2016, και αποτελεί βασικό στοιχείο για την ενίσχυση του ελέγχου στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Η πλήρη λειτουργία της θα επιτρέψει την επιστροφή στις αρχές της ελεύθερης μετακίνησης εντός των εσωτερικών συνόρων του χώρου Σένγκεν.
Η χρηματοδότηση του οργανισμού από την ΕΕ θα αυξηθεί σταδιακά από 250 εκατομμύρια ευρώ το 2016 σε 320 εκατομμύρια ευρώ το 2020, ενώ το προσωπικό του οργανισμού θα αυξηθεί από 400 μέλη το 2016 σε 1.000 μέλη το 2020.
Περισσότερες πληροφορίες
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ: Ο νέος Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής
Προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρώπης: ιστότοπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Ιστότοπος του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής