Η παραγωγή «που σχετίζεται με την εξ αποστάσεως χρήση αισθητήρων, έχει ως όριο τον ουρανό». Αυτό το συμπέρασμα τεκμηρίωσαν πριν λίγες ημέρες στη συνάντηση της DIGITALEUROPE, μερικοί από τους κορυφαίους του κλάδου προερχόμενοι από την Ευρωπαϊκή Αρχή Διαστήματος, την ελληνική Neuropublic, το Πανεπιστήμιο Wageningen, την Bayer Crop Science και την Microsoft. Και οι καινοτομίες στον αγροτικό τομέα προσελκύουν μεγάλο ενδιαφέρον, όπως μεταδίδει το ypaithros.gr. Την περίοδο 2012-2015 για παράδειγμα, οι επενδύσεις μόνο σε νέες επιχειρήσεις startups αγροτικής τεχνολογίας αυξήθηκαν από 500 εκατ. στα 4,5 δισ. δολάρια περίπου διεθνώς (στοιχεία FRB of Atlanta).
Τρεις είναι οι βασικές αιτίες που καθιστούν τις καινοτομίες αυτές αναγκαιότητα:
– Πρώτη και βασική είναι η αύξηση της παραγωγικότητας. Αναφερόμενοι στη γεωργία και κτηνοτροφία Ακριβείας, εννοούμε την αξιοποίηση της τεχνολογίας με στόχο τη μεγιστοποίηση του όγκου της αγροτικής παραγωγής σε σχέση με τις εισροές που χρησιμοποιεί ένας παραγωγός. Δηλαδή, πώς η χρήση της γης, της ενέργειας, του νερού, των λιπασμάτων, των φυτοφαρμάκων, των ζώων κ.λπ. θα γίνει πιο αποδοτική. Βασίζεται στην τοποθέτηση αισθητήρων που καταγράφουν με μεγάλη ακρίβεια τις ανάγκες μίας καλλιέργειας ή ενός ζώου κάθε δεδομένη στιγμή, για να ακολουθήσει μία στοχευμένη παρέμβαση αύξησης της παραγωγικότητας και μείωσης των εισροών που χρησιμοποιούνται.
– Η δεύτερη αιτία επέκτασης έχει να κάνει με τις ανάγκες της κοινωνίας συνολικά. Η παραγωγικότητα των συντελεστών της ευρωπαϊκής γεωργίας, για παράδειγμα, αυξήθηκαν την περίοδο 2005 – 2014 με ρυθμούς 0,9% το έτος. Αντίθετα, εάν η Ευρώπη θέλει να παρακολουθήσει την αύξηση των διατροφικών αναγκών τα προσεχή χρόνια, οι ρυθμοί παραγωγικότητας πρέπει να διπλασιαστούν και να ανέλθουν στο 1,8%.
– Τέλος, υπάρχει και μία τρίτη παράμετρος. Υπολογίζεται ότι το 10% των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου στην Ευρώπη οφείλεται άμεσα στην αγροτική παραγωγή. Επιπλέον, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ανησυχούν για τις επιπτώσεις της υπερκατανάλωσης των λιπασμάτων και των φυτοφαρμάκων στο περιβάλλον αλλά και της διάβρωσης των εδαφών, επιπτώσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη Γεωργία Ακριβείας.
Μετά από πολύμηνο ευρωπαϊκό διάλογο, στον οποίο συμμετείχαν οι φορείς παραγωγής, η επιστημονική κοινότητα, κρατικοί και ευρωπαϊκοί θεσμοί, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατατάσσει τη σπουδαιότητα και τις πολιτικές επέκτασης της παραγωγής Ακριβείας σε τέσσερις ενότητες:
1. Διατροφική ασφάλεια
Η παραγωγικότητα πρέπει να διπλασιαστεί για να καλυφθούν οι ανάγκες της αυξανόμενης ζήτησης τροφίμων.
· Η παραγωγή Ακριβείας προσφέρει ήδη τεχνολογικές λύσεις σε πολλούς κλάδους της φυτικής παραγωγής, όπου παράγουμε περισσότερο, χρησιμοποιώντας λιγότερα. Το ίδιο όμως ισχύει και στη ζωική παραγωγή. Η χρήση αυτοματισμών ρομποτικής για παράδειγμα, επεκτείνεται πλέον στις χώρες της Σκανδιναβίας καθώς και στην Ολλανδία, τη Γερμανία και τη Γαλλία, με ιδιαίτερα εμφανείς παραγωγικές επιπτώσεις: Εκμεταλλεύσεις με μέση απόδοση ζώου τα 6.915 kg, αύξησαν τις αποδόσεις τους στα 12.000 kg ανά ζώο, μετά την εγκατάσταση πλήρους συστήματος κτηνοτροφίας Ακριβείας.
· Για να αναδειχθεί σε παγκόσμια δύναμη στην παραγωγή Ακριβείας, η ΕΕ διπλασίασε τον προϋπολογισμό της για έρευνα και ανάπτυξη. Ωστόσο, έχει ωριμάσει πλέον η άποψη ότι η επόμενη ΚΑΠ, της περιόδου 2021-2027, πρέπει να δώσει μεγάλη έμφαση στις τεχνολογίες και την εφαρμογή τους.
2. Βιώσιμη παραγωγή
· Πολλές εφαρμογές έχουν ιδιαίτερα θετικές προοπτικές για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη παραγωγή.
· Το μισό άζωτο που χρησιμοποιείται στους αγρούς, για παράδειγμα, διαφεύγει στο έδαφος, τα υπόγεια εδάφη, την ατμόσφαιρα. Επιπλέον, ο FAO υπολογίζει ότι μόνο το 10% των ποσοτήτων των ψεκασμών φυτοφαρμάκων κατευθύνονται στο άρρωστο φυτό ή το ζιζάνιο. Η επέκταση της Γεωργίας Ακριβείας στις δύο αυτές καλλιεργητικές πρακτικές θα οδηγούσε στην εξοικονόμηση 26 ευρώ για κάθε στρέμμα που καλλιεργείται στην Ευρώπη.
· Το Ευρωκοινοβούλιο θεωρεί ότι αν ο αγροτικός τομέας δεν μπορέσει να παρακολουθήσει τις τεχνολογικές εξελίξεις της υπόλοιπης οικονομίας, η θέση και οι συνθήκες διαβίωσης των αγροτών και της υπαίθρου θα υποβαθμιστούν. Για τους λόγους αυτούς, προτείνει:
– Την υποχρεωτική ενσωμάτωση στα μέτρα του Πρώτου Πυλώνα της ΚΑΠ και του Πρασινίσματος, της χρήσης τεχνολογιών Ακριβείας.
– Τη σύσταση ενός Τρίτου Πυλώνα της ΚΑΠ μετά το 2021, αφιερωμένου στο περιβάλλον και τις βιώσιμες τεχνολογίες.
3. Οι μεγάλες κοινωνικές αλλαγές
– Όπως οι υπολογιστές, το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα άλλαξαν τη ζωή όλων, έτσι και η επέκταση της παραγωγής Ακριβείας θα δημιουργήσει νέες ειδικότητες γύρω από το αγροτικό επάγγελμα, θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής των αγροτών, θα ενδυναμώσει τη θέση της αγρότισσας, αφού πλέον πολλές κρίσιμες παραγωγικές πρακτικές θα είναι εύκολες και για τις γυναίκες. Παράλληλα, όμως, θα επιφέρει και αρνητικές επιπτώσεις, όπως τη μείωση των αγρεργατών, ειδικά των ανειδίκευτων.
– Με δεδομένο ότι μόλις το 25% των Ευρωπαίων αγροτών χρησιμοποιεί τις υπάρχουσες τεχνολογίες και ότι στις διαδικασίες αυτές πρέπει να διασφαλιστεί η συμμετοχή και των μικρών αγροτικών εκμεταλλεύσεων, το Ευρωκοινοβούλιο προτείνει:
– Ανάδειξη και επαρκή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση νέων επιχειρηματικών μοντέλων
– Συστηματική παρακολούθηση της επέκτασης της παραγωγής Ακριβείας με ενιαίο μετρήσιμο τρόπο.
– Ειδικές υποδομές που αναδεικνύουν το επάγγελμα και τη ζωή στην ύπαιθρο και το κάνουν ελκυστικό στους νέους αγρότες. Η επέκταση της υποδομής 5G κρίνεται αναγκαία για την καταγραφή της υγρασίας του εδάφους, τη βέλτιστη λίπανση, τη φύτευση ακριβείας, τη διαχείριση δεδομένων, την αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας, την πρόσβαση και παρακολούθηση της παγκόσμιας αγοράς.
4. Οι νέες εκπαιδευτικές ανάγκες
· Η παραγωγή Ακριβείας απαιτεί -και έχει ως αποτέλεσμα- την απόκτηση γνώσης σε έναν «ιδιόμορφο χώρο». Το ποσοστό των νέων που φεύγουν πρόωρα από το σχολείο ανέρχεται, στην Ευρώπη, στο 14%. Αντίθετα, το ποσοστό αυτό στις αντίστοιχες περιοχές της υπαίθρου είναι υπερδιπλάσιο. Επιπλέον, το 70% των Ευρωπαίων αγροτών παράγει με την πρακτική εμπειρία που διαθέτει και όχι με τη γνώση που απέκτησε σε μία εκπαιδευτική δομή, (ποσοστό βέβαια που κυμαίνεται στο 94% στην Ελλάδα).
· Οι τεχνολογίες αυτές απαιτούν γνώσεις και κατάρτιση που σχετίζονται με τις τεχνολογικές, τις περιβαλλοντικές και τις διαχειριστικές δεξιότητες του αγρότη.
· Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μετά τον ευρύ διάλογο των προηγούμενων μηνών, προκρίνει:
– Τη θέσπιση νέων μορφών κατάρτισης
– διαδικασίες προσέγγισης και ευαισθητοποίησης των νεότερων παραγωγών
– τη σύνδεση της παραδοσιακής γνώσης των παλαιότερων γενιών και τις σύγχρονες πρακτικές, με την γενίκευση του θεσμού της μαθητείας.
– τη στοχευμένη εκπαίδευση με την ανάδειξη βέλτιστων πρακτικών.
