Νικόλ Φοντέν: Περισσότερη Ευρώπη, η απάντηση στο Brexit

Συνέντευξη στον ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ για την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η Γερμανία δεν επιδεικνύει οραματική προσέγγιση και ευελιξία στη διαχείριση της κρίσης, δηλώνει σε συνέντευξή της στην «Κ» η πρώην πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Νικόλ Φοντέν. “Θα ανέμενα περισσότερο όραμα, κατανόηση και αλληλεγγύη από τους Γερμανούς φίλους μας”, τονίζει χαρακτηριστικά, ενώ για την Ελλάδα σημειώνει ότι αντιμετωπίζει μια πολύ δύσκολη κατάσταση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Η κεντρώα πολιτικός και πρώην υπουργός Βιομηχανίας της Γαλλίας, η οποία την Τρίτη θα μιλήσει σε εκδήλωση του Ιδρύματος Καραμανλή και του Γαλλικού Ινστιτούτου, επισημαίνει ότι το Brexit πρέπει να αποτελέσει την αφετηρία για περαιτέρω ενοποίηση της Ευρώπης, ενώ αναφερόμενη στις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία εκτιμά πως η Μαρίν Λεπέν θα περάσει στον β΄ γύρο, αλλά σπεύδει να υπογραμμίσει ότι όλοι οι άλλοι υποψήφιοι είναι υπέρμαχοι της ενωμένης Ευρώπης.

– Η Ευρώπη χειρίστηκε την κρίση με τον καλύτερο τρόπο;
– Κατά την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης του 2008, που ξεκίνησε στις ΗΠΑ, θα ήταν άδικο να πούμε ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί παρέμειναν παθητικοί. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκρότησε πολύ γρήγορα αποτελεσματικούς μηχανισμούς παρακολούθησης, ελέγχου και υποστήριξης, ενώ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μέσω της οικονομικής και νομισματικής επιτροπής, συμμετείχε ενεργά. Ωστόσο, είναι ίσως λυπηρό ότι δεν υπήρξε η αναγκαία συζήτηση για τις συνέπειες που θα είχε η ακραία λιτότητα στην οικονομική ανάπτυξη των χωρών μας και στην πρόσφυση των πολιτών της στην ευρωπαϊκή ιδέα.

– Υφίσταται ο γαλλογερμανικός άξονας ως ατμομηχανή της Ε.Ε.;
– Για ιστορικούς λόγους που συνδέονται με τους δύο παγκόσμιους πολέμους, η γαλλογερμανική συνεργασία ήταν αναπόφευκτη προκειμένου να οικοδομηθεί μια Ευρώπη της ειρήνης και της συμφιλίωσης. Σήμερα, παρατηρούνται βαθιές αποκλίσεις, για παράδειγμα σχετικά με τη λιτότητα. Οι Γερμανοί μάς κατηγορούν ότι είμαστε αλλεργικοί σε μεταρρυθμίσεις τις οποίες κρίνουν απαραίτητες. Ωστόσο, στο σημερινό παγκόσμιο πλαίσιο και υπό το πρίσμα των ανησυχητικών γεγονότων που συνέβησαν πρόσφατα (Brexit, εκλογή Τραμπ), οι Ευρωπαίοι πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους και να παραμείνουν ενωμένοι.

– Εχει επιδείξει η Γερμανία την ευελιξία που απαιτείται;
– Οφείλω να ομολογήσω ότι στις παρούσες συνθήκες θα ανέμενα περισσότερο όραμα, κατανόηση και αλληλεγγύη από τους Γερμανούς φίλους μας. Αλλά αυτή η ακαμψία πρέπει να γίνει κατανοητή μέσα από ένα βαρύ ιστορικό πρίσμα και τις μνήμες της δεκαετίας του ’30, όταν οι οικονομικές δυσκολίες και ο πληθωρισμός έφεραν τον Χίτλερ στην εξουσία.

Λογιστική απολυτότητα
– Ο ρόλος της τρόικας ή θεσμών;
– Η λεγόμενη «τρόικα» απέκτησε σε σύντομο διάστημα μια ιδιαίτερη φήμη στην Ελλάδα. Με την ένδυση της λογιστικής απολυτότητας, οι εν λόγω υπάλληλοι έδειξαν να καταστρέφουν την ευρωπαϊκή ιδέα και να ταπεινώνουν αυτόν τον υπερήφανο και βαθιά ευρωπαϊκό λαό.

– Είναι το ευρώ ή ακόμη και η Ε.Ε. υπό απειλή;
– Δυστυχώς, εδώ και πολλά χρόνια, η Ε.Ε. είναι ασθενής, από την αδυναμία της μπροστά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, από τις διαιρέσεις της, από την άνοδο στην εξουσία των λαϊκιστών, και επειδή λείπει ένα ευρωπαϊκό σχέδιο που να εμπνέει. Οι πολίτες δυσφορούν και απομακρύνονται. Αυτό συμβαίνει και σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, όπου υπήρχαν ισχυρά ευρωπαϊκά αισθήματα. Ναι, λοιπόν, η Ευρώπη απειλείται εάν δεν ανασκουμπωθεί, εάν οι ηγέτες της δεν συνειδητοποιήσουν τα λάθη των τελευταίων ετών και δεν προσπαθήσουν να την αναβιώσουν. Ο αγώνας κατά της τρομοκρατίας, η προστασία του περιβάλλοντός μας, η διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης, η ανάκαμψη της οικονομίας, η άμυνά μας σε αυτό το νέο ανησυχητικό παγκόσμιο γεωπολιτικό πλαίσιο, όλα αυτά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν παρά από κοινού. Είμαι πεπεισμένη πως η Ευρώπη είναι σήμερα περισσότερο αναγκαία από ποτέ.

– Πώς ερμηνεύετε το Brexit;
– Δεν ήταν έκπληξη για μένα. Το 1973, η Βρετανία εντάχθηκε στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες για να επωφεληθεί από τα πλεονεκτήματα της μεγάλης ενιαίας αγοράς. Απέρριπταν ή εμπόδιζαν κάθε πρωτοβουλία προς την περαιτέρω ενοποίηση. Τα βρετανικά ΜΜΕ ήταν πολύ εχθρικά έναντι των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και των κανόνων, τους οποίους γελοιοποιούσαν. Στη συνέχεια ήρθαν οι οικονομικές δυσκολίες και η βάναυση αύξηση των μεταναστευτικών ροών, που ενέτειναν τον ευρωσκεπτικισμό ενός μέρους του βρετανικού λαού.

– Πώς αποτιμάτε την αντιμετώπιση της κρίσης από την Ελλάδα;
– Προκειμένου να μειωθεί το δημόσιο έλλειμμα κάποιων κρατών-μελών όπως η Ελλάδα, έχει επιβληθεί λιτότητα. Για να είμαι ειλικρινής, η ελληνική κοινωνία έχει αποδεχθεί με πολύ θάρρος τις θυσίες που έχουν ζητηθεί, από την άποψη της μείωσης των μισθών, των συντάξεων και της κατανάλωσης. Η Ελλάδα έχει διαχειριστεί όσο καλύτερα μπορούσε αυτή τη φοβερή κατάσταση. Σημαντικές μεταρρυθμίσεις έχουν τεθεί σε εφαρμογή, αλλά ο ρυθμός τους δεν μπορεί να διατηρηθεί ώστε να αποφευχθεί μια συνολική αποσταθεροποίηση της οικονομίας. Οι συζητήσεις για τη μείωση του ελληνικού χρέους διαιωνίζονται χωρίς οι εταίροι της Ελλάδας να λαμβάνουν υπόψη τους την τεράστια προσπάθεια που καταβάλλεται για την υποδοχή των μεταναστών. Η Ελλάδα έχει δηλώσει σαφώς την επιθυμία της να παραμείνει στη Ζώνη του Ευρώ και οι Ευρωπαίοι πρέπει να είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτό. Απευθύνω έκκληση για ένα μηχανισμό αμοιβαιοποίησης του χρέους. Πολλά απομένουν να γίνουν, αλλά ήδη υπάρχουν περίτεχνα σχέδια.

– Πώς αποτιμάτε την προεδρία του Φρανσουά Ολάντ;
– Ο κ. Ολάντ αντέδρασε με αξιοπρέπεια μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις κατά της Γαλλίας τον Ιανουάριο και τον Νοέμβριο του ’15 και τον Ιούλιο του ’16, και είπε τα σωστά λόγια. Αλλά από την άποψη της οικονομικής ανάκαμψης της χώρας, τα αποτελέσματα δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες. Η ανεργία έχει μειωθεί μόνο αμυδρά, η ανάπτυξη παρέμεινε άψυχη και η φορολογική πίεση έπληξε τη μεσαία τάξη. Το έργο του διαδόχου του θα είναι δύσκολο, γιατί είναι αλήθεια ότι, όπως μας κατηγορούν και οι Γερμανοί, στους Γάλλους δεν αρέσουν οι μεταρρυθμίσεις.

– Ποιος θα κερδίσει στις γαλλικές προεδρικές εκλογές;
– Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της κρίσης έχουν συμβάλει στην ενίσχυση των λαϊκίστικων δεξιών κομμάτων στη Γαλλία, όπως και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Eτσι, είναι πιθανό η κ. Λεπέν να φθάσει στον β΄ γύρο, εναντίον του Φρανσουά Φιγιόν ή του Μακρόν. Πρέπει, πάντως, να επισημάνω ότι εκτός από την κ. Λεπέν οι υπόλοιποι υποψήφιοι είναι όλοι πεπεισμένοι για την ανάγκη να αναβιώσει η Ευρώπη.