Χειμερινές οικονομικές προβλέψεις 2017
Οι οικονομίες όλων των κρατών μελών της ΕΕ αναμένεται να αναπτυχθούν το 2016, το 2017 και το 2018.
Έχοντας αποδείξει πέρυσι την ανθεκτικότητά της στις παγκόσμιες προκλήσεις, η ευρωπαϊκή οικονομία αναμένεται να συνεχίσει να ανακάμπτει το τρέχον και το επόμενο έτος: για πρώτη φορά σε σχεδόν μια δεκαετία, προβλέπονται θετικοί αριθμοί ανάπτυξης για τις οικονομίες όλων των κρατών μελών της ΕΕ καθ’ όλη την περίοδο των προβλέψεων (2016, 2017 και 2018). Ωστόσο, οι προοπτικές είναι πιο αβέβαιες απ’ ότι συνήθως.
Όσον αφορά στην Ελλάδα, η έκθεση σημειώνει ότι “η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται σταδιακά από την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας – ESM και μετά. Το ευνοϊκότερο οικονομικό κλίμα στηρίζει την ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης και αντανακλάται στις εξελίξεις της αγοράς εργασίας. Τα δημόσια οικονομικά παρουσιάζουν καλύτερες επιδόσεις από τις αναμενόμενες και οι συνολικές μακροοικονομικές προοπτικές παραμένουν θετικές, αν και υπόκεινται σε κινδύνους δυσμενέστερων εξελίξεων”.
Το πραγματικό ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ ακολουθεί ανοδική πορεία επί 15 συνεχή τρίμηνα, η απασχόληση αυξάνεται με σταθερό ρυθμό και η ανεργία εξακολουθεί να μειώνεται, αν και παραμένει αισθητά σε υψηλότερα επίπεδα απ’ ότι πριν από την κρίση. Η ιδιωτική κατανάλωση παραμένει ο μοχλός της ανάκαμψης. Οι επενδύσεις εξακολουθούν να αυξάνονται αλλά παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα.
Στις χειμερινές προβλέψεις που δημοσιεύτηκαν σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσδοκά αύξηση του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ κατά 1,6% το 2017 και 1,8% το 2018. Η αύξηση αυτή είναι ελαφρώς αναθεωρημένη προς τα πάνω σε σχέση με τις φθινοπωρινές προβλέψεις (2017: 1,5 %, 2018: 1,7%) χάρη στις καλύτερες από τις αναμενόμενες επιδόσεις το δεύτερο εξάμηνο του 2016 και σε μια μάλλον δυναμική εκκίνηση το 2017. Η αύξηση του ΑΕΠ στο σύνολο της ΕΕ προβλέπεται να ακολουθήσει ανάλογη πορεία και να ανέλθει σε 1,8% το τρέχον και το επόμενο έτος (εαρινές προβλέψεις: 2017: 1,6%, 2018: 1,8%).
Οι κίνδυνοι απόκλισης από τις προβλέψεις είναι ιδιαίτερα υψηλοί, και μολονότι έχει αυξηθεί το ενδεχόμενο τόσο για ευνοϊκότερες όσο και για δυσμενέστερες εξελίξεις σε σχέση με τις προβλέψεις, η συνολική κατάσταση εξακολουθεί να τείνει σε δυσμενέστερες εξελίξεις.
Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδιος για το Ευρώ και τον Κοινωνικό Διάλογο, καθώς και για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε: «Η οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης συνεχίζεται για πέμπτη συνεχή χρονιά. Σε αυτούς όμως τους αβέβαιους καιρούς, είναι σημαντικό να παραμείνουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες ανταγωνιστικές και ικανές να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Για τον σκοπό αυτό, απαιτείται συνεχής προσπάθεια για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Είναι επίσης ανάγκη να εστιάσουμε στην ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, διασφαλίζοντας ότι η ανάκαμψη θα γίνει αισθητή από όλους. Με τον πληθωρισμό να αυξάνει σε σχέση με τα προηγούμενα χαμηλά επίπεδα, δεν μπορούμε να αναμένουμε τα σημερινά νομισματικά μέτρα τόνωσης της οικονομίας να διαρκέσουν για πάντα. Συνεπώς, οι χώρες με υψηλά επίπεδα ελλείμματος και χρέους πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειες για να τα μειώσουν, ώστε να γίνουν πιο ανθεκτικές στους οικονομικούς κλυδωνισμούς.»
Ο Πιερ Μοσκοβισί, Επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε σχετικά: «Η ευρωπαϊκή οικονομία αποδείχθηκε ανθεκτική στους πολυάριθμους κλυδωνισμούς που αντιμετώπισε τον προηγούμενο χρόνο. Η ανάπτυξη συνεχίζεται, ενώ η ανεργία και τα ελλείμματα ακολουθούν πτωτική πορεία. Ωστόσο, με την αβεβαιότητα σε τόσο υψηλά επίπεδα, είναι σημαντικότερο από ποτέ να χρησιμοποιήσουμε όλα τα εργαλεία πολιτικής για να στηρίξουμε την ανάπτυξη. Πάνω απ΄όλα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα οφέλη της ανάπτυξης γίνονται αισθητά σε όλες τις περιοχές της ζώνης του ευρώ και σε όλα τα τμήματα της κοινωνίας.
Ο ρυθμός της παγκόσμιας ανάκαμψης αναμένεται να επιταχυνθεί
Τους τελευταίους μήνες, οι προοπτικές ανάπτυξης για τις προηγμένες οικονομίες χωρών εκτός ΕΕ έχουν βελτιωθεί, κυρίως λόγω των προσδοκιών για μέτρα παροχής δημοσιονομικών κινήτρων στις Ηνωμένες Πολιτείες, που οδήγησαν σε υψηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια και σε ανατίμηση του δολαρίου ΗΠΑ. Στις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς η ανάπτυξη αναμένεται επίσης να σταθεροποιηθεί έως το 2018, αν και σε διαφορετικό βαθμό ανάλογα με τη χώρα και τις περιφέρειες. Σε γενικές γραμμές, οι προοπτικές αυτές θα μπορούσαν να δώσουν νέα ώθηση στις ευρωπαϊκές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών μετά τις χαμηλές επιδόσεις το 2016.
Ο πληθωρισμός σε ανοδική πορεία
Ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ σημείωσε πρόσφατα άνοδο, καθώς η προηγούμενη πτώση των τιμών της ενέργειας μετατράπηκε σε αύξηση. Μετά από το πολύ χαμηλό επίπεδο των τελευταίων δύο ετών, ο πληθωρισμός αναμένεται να ανέλθει σε υψηλότερο επίπεδο το τρέχον και το επόμενο έτος, αν και υπολείπεται ακόμη του στόχου «κάτω, αλλά πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα», που έχει τεθεί από Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως προϋπόθεση για τη σταθερότητα των τιμών. Ο δομικός πληθωρισμός, για τον οποίο δεν λαμβάνονται υπόψη οι διακυμάνσεις των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων, αναμένεται να αυξηθεί βαθμιαία. Συνολικά, ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να αυξηθεί από 0,2% το 2016 σε 1,7% το 2017 και σε 1,4% το 2018. Στην ΕΕ, ο πληθωρισμός προβλέπεται να αυξηθεί από 0,3% το 2016 σε 1,8% το 2017 και 1,7% το 2018.
Η εγχώρια ζήτηση θα εξακολουθήσει να αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της οικονομικής ανάπτυξης
Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να παραμείνει ο βασικός μοχλός ανάπτυξης, υποστηριζόμενη από τις διαρκείς βελτιώσεις στην απασχόληση και τις υψηλότερες αυξήσεις των ονομαστικών μισθών. Ωστόσο, κατά το τρέχον και το επόμενο έτος, ο ρυθμός αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης αναμένεται να επιβραδυνθεί, καθώς η άνοδος του πληθωρισμού θα περιορίσει την αύξηση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών.
Οι επενδύσεις αναμένεται να εξακολουθήσουν να αυξάνονται, αλλά με συγκρατημένο βαθμό, χάρη σε μια σειρά παραγόντων, όπως το πολύ χαμηλό κόστος χρηματοδότησης και η ενίσχυση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας. Τα έργα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη θα πρέπει να υποστηρίζουν ολοένα και περισσότερο τις ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις, καθώς εισέρχονται στο στάδιο της υλοποίησης. Συνολικά, οι επενδύσεις στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να αυξηθούν κατά 2,9% φέτος και κατά 3,4% το 2018 (2,9% και 3,1% στην ΕΕ), δηλαδή κατά 8,2% από την έναρξη της ανάκαμψης στις αρχές του 2013. Ωστόσο, το μερίδιο των επενδύσεων στο ΑΕΠ παραμένει χαμηλότερο από αυτό που ήταν στις αρχές του 2000 (20% το 2016 σε σύγκριση με 22% το διάστημα 2000-2005). Η συνεχιζόμενη επενδυτική υποτονικότητα δημιουργεί αμφιβολίες όσον αφορά τον βιώσιμο χαρακτήρα της ανάκαμψης και την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας.
Η περαιτέρω αύξηση της απασχόλησης συμβάλλει στη μείωση της ανεργίας
Η οικονομική ανάκαμψη εξακολουθεί να έχει ισχυρό θετικό αντίκτυπο στις αγορές εργασίας, μετά τις εκτενείς διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν σε πολλά κράτη μέλη. Το 2017 και το 2018 η απασχόληση προβλέπεται να εξακολουθήσει να αυξάνεται με σχετικά σταθερό ρυθμό, αν και ελαφρώς βραδύτερο σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το ποσοστό ανεργίας στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω, από 10,0% το 2016 σε 9,6% φέτος και σε 9,1% το 2018. Στο σύνολο της ΕΕ, η ανεργία αναμένεται να μειωθεί από 8,5% το 2016 σε 8,1% το 2016 και σε 7,8% το 2018. Πρόκειται για τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας από το 2009, παρόλο που παραμένουν υψηλότερα από τα προ της κρίσης επίπεδα.
Μείωση του δημόσιου χρέους και των δημόσιων ελλειμμάτων
Τόσο το συνολικό δημόσιο έλλειμμα όσο και ο δείκτης δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να συνεχίσουν να κινούνται πτωτικά την περίοδο 2017 – 2018. Το επίπεδο του δημόσιου ελλείμματος στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να μειωθεί από 1,7% του ΑΕΠ το προηγούμενο έτος σε 1,4% την περίοδο 2017- 2018. Η μείωση αυτή οφείλεται στις χαμηλότερες δαπάνες για την πληρωμή τόκων λόγω των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων. Είναι επίσης αποτέλεσμα των περαιτέρω βελτιώσεων στην αγορά εργασίας: περισσότερα άτομα καταβάλλουν φόρους και εισφορές, και λιγότερα λαμβάνουν κοινωνικές παροχές. Ο δείκτης του χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί σταδιακά από 91,5% το 2016 σε 90,4 το 2017 και σε 89,2% το 2018.
Επέκταση των οικονομιών όλων των κρατών μελών
Για πρώτη φορά από το 2008, οι προβλέψεις της Επιτροπής δείχνουν οικονομική ανάπτυξη σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ για ολόκληρη την περίοδο των προβλέψεων (2016, 2017, 2018). Ακόμη και τα κράτη μέλη που επλήγησαν περισσότερο κατά τη διάρκεια της ύφεσης αναμένεται να έχουν επανέλθει σε ρυθμούς ανάπτυξης ήδη από το προηγούμενο έτος. Ο αντίκτυπος της ανατίμησης του αμερικανικού δολαρίου και τα υψηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια θα μπορούσαν, ωστόσο, να αυξήσουν τις διαφορές στους ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ των κρατών μελών.
Ιδιαίτερα υψηλοί κίνδυνοι χαρακτηρίζουν τις χειμερινές προβλέψεις
Η ιδιαίτερα υψηλή αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τις χειμερινές προβλέψεις οφείλεται στις αδιευκρίνιστες ακόμη προθέσεις της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ σε βασικούς τομείς πολιτικής, στις πολυάριθμες εκλογικές αναμετρήσεις που θα διεξαχθούν φέτος στην Ευρώπη, καθώς και στις επικείμενες διαπραγματεύσεις δυνάμει του άρθρου 50 με το Ηνωμένο Βασίλειο.
Μολονότι έχει αυξηθεί το ενδεχόμενο τόσο για ευνοϊκότερες όσο και για δυσμενέστερες εξελίξεις σε σχέση με τις προβλέψεις, η συνολική κατάσταση εξακολουθεί να τείνει σε δυσμενέστερες εξελίξεις. Βραχυπρόθεσμα, τα μέτρα δημοσιονομικών κινήτρων στις Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να έχουν ισχυρότερο αντίκτυπο στην ανάπτυξη απ’ ό, τι αναμένεται σήμερα. Μεσοπρόθεσμα, οι κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης οφείλονται στα προβλήματα που κληροδότησαν οι πρόσφατες κρίσεις, στην ψήφο του Ηνωμένου Βασιλείου υπέρ της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στις πιθανές διαταραχές του εμπορίου, στην ταχύτερη εφαρμογή μιας αυστηρής νομισματικής πολιτικής στις Ηνωμένες Πολιτείες που ενδεχομένως να έχει αρνητικές επιπτώσεις στις αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς και στις πιθανές επιπτώσεις του υψηλού και αυξανόμενου χρέους της Κίνας.
Ιστορικό
Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται σε ένα σύνολο εξωτερικών παραδοχών όσον αφορά τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα επιτόκια και τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων, με καταληκτική ημερομηνία την 1η Φεβρουαρίου 2017. Τα αριθμητικά στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν αποτυπώνουν τις προσδοκίες των αγορών παραγώγων κατά τη χρονική στιγμή των προβλέψεων. Για όλες τις υπόλοιπες εισροές στοιχείων, καθώς και τις παραδοχές σχετικά με κυβερνητικές πολιτικές, οι παρούσες προβλέψεις λαμβάνουν υπόψη στοιχεία έως και την 1η Φεβρουαρίου 2017. Λαμβάνονται υπόψη μόνον οι πολιτικές που έχουν εξαγγελθεί με αξιόπιστο τρόπο και έχουν προσδιοριστεί με επαρκείς λεπτομέρειες. Οι προβλέψεις στηρίζονται σε αμετάβλητες πολιτικές.
