Η ανθρωπότητα βρίσκεται πλέον στο κατώφλι μιας εποχής κατά την οποία όλο και πιο εξελιγμένα ρομπότ και άλλες εκφάνσεις της τεχνητής νοημοσύνης θα πυροδοτήσουν τη νέα βιομηχανική επανάσταση. Ωστόσο, ακόμα δεν υπάρχον συγκεκριμένοι κανόνες για τη χρήση τους. Το ΕΚ συζητά και ψηφίζει την Τετάρτη και την Πέμπτη αντίστοιχα, κανόνες για τη ρύθμιση των νομικών και ηθικών ζητημάτων που προκύπτουν από τη χρήση τους.
Παρακολουθήστε σε απευθείας μετάδοση τη συζήτηση στην ολομέλεια του ΕΚ, εδώ.
Για ποια είδη ρομπότ μιλάμε; Μπορείτε να δώσετε ένα παράδειγμα; Δεν μιλάμε για τα όπλα. Αναγνωρίζουμε τα ρομπότ ως φυσικές μηχανές που αποκτούν αυτονομία μέσω αισθητήρων και μέσω ανταλλαγής δεδομένων με το
περιβάλλον τους (διασυνδεσιμότητα), που ανταλλάσσουν και αναλύουν δεδομένα. Η επόμενη γενιά ρομπότ θα έχει την ικανότητα αυτόνομης μάθησης. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι τα αυτόνομα οχήματα, μετά έχουμε τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα ρομπότ που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία, στη ψυχαγωγία, στη γεωργία…
Στην έκθεσή σας ασχολείστε με το ερώτημα αν τα ρομπότ θα πρέπει να έχουν νομική υπόσταση, ένα είδος ηλεκτρονικής ταυτότητας. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Όταν εμφανιστούν τα ρομπότ αυτόνομης μάθησης, θα πρέπει να βρεθούν κάποιες λύσεις και εμείς ζητάμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μελετήσει ήδη κάποιες επιλογές. Μια από αυτές θα μπορούσε να είναι η θέσπιση καταχώρησης των εξελιγμένων ρομπότ βάσει των κριτηρίων για την ταξινόμησή τους, με στόχο την ιχνηλασιμότητά τους και τη διευκόλυνση της εφαρμογής περαιτέρω συστάσεων. Το σύστημα καταχώρησης και το μητρώο πρέπει να είναι ενιαία για ολόκληρη την Ένωση. Σύστημα παρόμοιο με αυτό που έχουμε τώρα για τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, αυτό που πρέπει να γίνει τώρα είναι να δημιουργηθεί ένα νομικό πλαίσιο για τα ρομπότ που ήδη βρίσκονται στην αγορά ή θα γίνουν διαθέσιμα τα επόμενα 10 με 15 χρόνια.
Μέχρι τότε ποιος θα θεωρείτε υπεύθυνος για τυχόν βλάβες που θα προκαλέσουν τα ρομπότ; Ο ιδιοκτήτης, ο κατασκευαστής, ο σχεδιαστής ή ο προγραμματιστής;
Έχουμε δύο επιλογές. Σύμφωνα με την αρχή της αντικειμενικής ευθύνης θα πρέπει να είναι ο κατασκευαστής ο υπεύθυνος, γιατί αυτός είναι υπεύθυνος τον περιορισμό της πιθανότητας βλάβης. Μετά μπορεί να στραφεί εναντίο των παρόχων του προϊόντος. Η άλλη επιλογή είναι η διεξαγωγή δοκιμών στα ρομπότ σε συνθήκες προσομοίωσης της πραγματικότητας για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση των κινδύνων που αυτά συνιστούν.
Επίσης, αναφέρεστε και στη συναισθηματική σύνδεση που μπορεί να αναπτυχθεί ανάμεσα σε ευάλωτα άτομα και σε ρομπότ. Πώς μπορούμε να το αποφύγουμε αυτό; Πρέπει πάντα να λέμε στους ανθρώπους ότι τα ρομπότ δεν είναι αληθινά πρόσωπα, ότι μπορούν να δείξουν συμπάθεια αλλά δεν μπορούν να την νιώσουν. Δεν θέλουμε ρομπότ σαν αυτά που έχουν στην Ιαπωνία, που μοιάζουν με ανθρώπους. Προτείνουμε τη δημιουργία «χάρτη περί ρομποτικής», που θα θέτει τις βάσεις για τον
εντοπισμό, την επισκόπηση και την τήρηση των θεμελιωδών δεοντολογικών αρχών ήδη από τη φάση του σχεδιασμού και της ανάπτυξης.
Γιατί τόση βιασύνη; Γιατί το ΕΚ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή σε αυτό το ζήτημα;
Για μια φορά πρέπει να θεσπίσουμε κοινές ευρωπαϊκές αρχές και νομικό πλαίσιο πριν το κάθε κράτος μέλος θεσπίσει τους δικούς του διαφορετικούς κανόνες. Επίσης, η τυποποίηση είναι προς το συμφέρον της αγοράς, καθώς η Ευρώπη είναι καλή στη ρομποτική αλλά αν θέλουμε να παραμείνουμε στην πρώτη γραμμή πρέπει να έχουμε κοινούς κανόνες στην εν λόγω βιομηχανία. Στον τομέα της ευθύνες, οι πελάτες θα πρέπει να είναι βέβαιοι ότι είναι ασφαλισμένοι σε περίπτωση πρόκλησης βλάβης. Το μεγάλο ζήτημα είναι η προστασία της ασφάλειας και των δεδομένων. Τα ρομπότ δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς ανταλλαγή δεδομένων, επομένως προκύπτει το ερώτημα για το ποιος θα έχει πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα.
Η απάντηση σε όσους ανησυχούν ότι θα χάσουν τη δουλειά τους, είναι ότι τα ρομπότ θα δημιουργήσουν ακόμα περισσότερες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, οι θέσεις που μπορεί να δημιουργηθούν θα είναι υψηλής ειδίκευσης και θα αντικαταστήσουν εκείνες που χρειάζονται λιγότερα προσόντα, στις οποίες όμως εργάζονται περισσότεροι άνθρωποι. Πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα;
Πιστεύω ότι αυτή η μεγαλύτερη πρόκληση για την κοινωνία μας και για το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Δεν ξέρουμε τι θα συμβεί. Πιστεύω ότι πάντα θα υπάρχουν θέσεις εργασίες που θα χρειάζονται λιγότερα προσόντα. Τα ρομπότ δεν θα αντικαταστήσουν τους ανθρώπους. Αυτό είναι καλό για τις βαριές εργασίες. Πρέπει να παρακολουθούμε την εξέλιξη και να είμαστε έτοιμοι για κάθε σενάριο.