“Πορτρέτα Αστών της Τραπεζούντας”

Ποια είναι η αόρατη κλωστή που “δένει” τις ιστορίες της πρώτης Ελληνίδας αλεξιπτωτίστριας μ’ αυτές επιχειρηματιών και πρωτοπόρων των γραμμάτων από τον ιστορικό Πόντο, που, πρόσφυγες στην Ελλάδα αλλά και σε χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, δημιούργησαν από τις στάχτες τη νέα τους ζωή;

Είναι η Τραπεζούντα του ιστορικού Πόντου, γενέθλια γη προσωπικοτήτων της αστικής τάξης της πόλης, που διέπρεψαν σε τομείς της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής και οι ιστορίες τους έρχονται στο φως μέσα από την έκθεση “Πορτρέτα Αστών της Τραπεζούντας”, που πραγματοποιείται σε συνεργασία του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης με την 1η Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Στην έκθεση, που στοχεύει να “αφηγηθεί” ιστορικά δρώμενα που αφορούν τον βίο αστικών οικογενειών της πόλης της Τραπεζούντας μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, εντοπίσαμε – με τη βοήθεια της προέδρου της Α’ δημοτικής κοινότητας Θεσσαλονίκης Ελένης Χοντολίδου και του Ανέστη Στεφανίδη σε ρόλους “ξεναγών”- τις ρίζες της πρώτης Ελληνίδας αλεξιπτωτίστριας, μια πρώιμη – τρόπον τινά – selfie, αλλά και ένα λάθος που έχτισε μια οικονομική αυτοκρατορία.

Η πρώτη Ελληνίδα αλεξιπτωτίστρια

Πρωτότοκη κόρη του γιατρού, χειρουργού Φιλοποιμένα Στεφανίδη από την Τραπεζούντα, που τιμήθηκε για τις εθελοντικές του υπηρεσίες σε πέντε μέτωπα, η Σόνια Σοφία Στεφανίδου γεννήθηκε το 1907 στην Οδησσό και κληρονόμησε από τον πατέρα της το πείσμα και τη διάθεση να προσφέρει στην πατρίδα της. Η Σόνια Σοφία Στεφανίδου, η πρώτη Ελληνίδα αλεξιπτωτίστρια και ηρωίδα του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, ποζάρει με την παιδική αθωότητα στον φωτογραφικό φακό που απαθανάτισε την ίδια και τα δύο της αδέλφια, στην τρυφερή παιδική ηλικία…

Το λάθος που έχτισε μια οικονομική αυτοκρατορία

Ένα λάθος υπαλλήλου, όπως θέλει ο σχετικός θρύλος, ήταν αυτό που οδήγησε στη δημιουργία ενός μεγάλου εμπορικού οίκου ο οποίος κατείχε εξέχουσα θέση στην οικονομία της Τραπεζούντας, του Γρηγόρη Καπαγιαννίδη.

Τι ακριβώς συνέβη; Μία λάθος παραγγελία παραμονές κάποιου πολέμου οδήγησε την επιχείρηση του Καπαγιαννίδη να βρεθεί με μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, λίγο πριν σταματήσουν οι μεταφορές και οι τιμές των προϊόντων αυξηθούν κατακόρυφα. Η επιχείρηση του κ. Καπαγιαννίδη βρέθηκε με μεγάλο κέρδος παρότι – όπως επιμένει η ιστορία – ο υπάλληλος που ήταν υπεύθυνος για το λάθος είχε ήδη απολυθεί.

Ο Γρηγόρης Καπαγιαννίδης ξεκίνησε τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες στην Τραπεζούντα με ένα μικρό μπακάλικο στα μέσα του 19ου αιώνα. Μαζί με τη γυναίκα του Δόμνα, το γένος Αμοιρόγλη, δημιούργησαν μια μεγάλη οικογένεια που δέσποζε στη μεγαλοαστική τάξη της Τραπεζούντας. Απέκτησαν τέσσερα παιδιά, ένα εκ των οποίων ήταν ο Κώστας Καπαγιαννίδης, που διαδέχθηκε τον πατέρα του στις επιχειρήσεις και παντρεύτηκε την Άννα, το γένος Τριανταφυλλίδου και έκαναν έξι παιδιά.

Μια πρώιμη selfie!

Η Άννα και ο Κώστας Καπαγιαννίδης απαθανατίζονται από τον φακό της φωτογραφικής μηχανής σε μια πρωτότυπη στάση μπροστά από τον καθρέφτη της οικίας τους, δημιουργώντας έτσι – τρόπον τινά – μια πολύ πρώιμη selfie!

Η Άννα και ο Κώστας μετά το γάμο τους ανέγειραν ένα πολυτελές μέγαρο στην εξοχική περιοχή της Τραπεζούντας “Σόουκ Σου”. Το μέγαρο Καπαγιαννίδη δέσποζε, ήταν το μεγαλοπρεπέστερο σπίτι της Τραπεζούντας και είχε ανεγερθεί από τον περίφημο μηχανικό Αλ. Κακουλίδη, ο οποίος είχε χτίσει και το νέο κτίριο του Φροντιστηρίου (σ.σ. της Τραπεζούντας). Στην νεοκλασική έπαυλη Καπαγιαννίδη φιλοξενήθηκε σε επίσκεψή του στην Τραπεζούντα ο Κεμάλ Ατατούρκ και για το λόγο αυτό έχει μετατραπεί σε μουσείο που ονομάζεται Ατατούρκ Κιοσκ στο οποίο έχουν διασωθεί έπιπλα και διάκοσμος της εποχής.

Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ