Λιγότερο από ένα μήνα πριν από τη σύνοδο της Ρώμης, στην οποία οι ηγέτες της Ε.Ε. καλούνται να τιμήσουν την 60ή επέτειο από την ίδρυση της ΕΟΚ χαράζοντας κατευθύνσεις για το μέλλον της Ενωσης, ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ παρουσίασε χθες πέντε σενάρια για την επόμενη ημέρα.
Στο πρώτο σενάριο («Συνεχίζουμε κανονικά») η Ε.Ε. των «27» επικεντρώνει την προσοχή της στην επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος μεταρρυθμίσεων. Η Κομισιόν επισημαίνει ότι «η κανονικότητα προϋποθέτει συνεχείς βελτιώσεις για να αντιμετωπιστούν νέες προκλήσεις». Αναφορικά με τη Ζώνη Σένγκεν, αναφέρει ότι χωρίς βελτιώσεις «κάποιες χώρες μπορεί να διατηρήσουν το καθεστώς στοχευμένων εσωτερικών ελέγχων».
Στο δεύτερο σενάριο («Τίποτα περισσότερο από την ενιαία αγορά») η Ε.Ε. επικεντρώνεται σταδιακά εκ νέου στην ενιαία αγορά, καθώς τα 27 κράτη-μέλη δεν κατορθώνουν να βρουν κοινό έδαφος σε άλλους τομείς πολιτικής. Το προφανές πρόβλημα στο σενάριο αυτό ακούει στο όνομα Ευρωζώνη. Το κοινό νόμισμα είναι υπαρκτό και αν τα μέλη της Ευρωζώνης εκλάβουν την Ε.Ε. μόνο ως ενιαία αγορά, εγκαταλείπουν τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα ενίσχυαν την Ευρωζώνη απέναντι στην επόμενη κρίση.
Στο τρίτο σενάριο («Οσοι θέλουν περισσότερα κάνουν περισσότερα»), η Ε.Ε. των «27» επιτρέπει στα κράτη-μέλη που το επιθυμούν να αναπτύξουν στενότερη συνεργασία σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η άμυνα, η εσωτερική ασφάλεια ή τα κοινωνικά θέματα.
Διαμορφώνονται μία ή περισσότερες «συμμαχίες πρόθυμων κρατών». Είναι η λεγόμενη Ε.Ε. πολλών ταχυτήτων, στην οποία είχε αναφερθεί πρόσφατα η καγκελάριος Μέρκελ.
Στο τέταρτο σενάριο («Κάνουμε λιγότερα με πιο αποδοτικό τρόπο»), η Ευρωπαϊκή Eνωση εστιάζει στην επίτευξη καλύτερων και ταχύτερων αποτελεσμάτων σε επιλεγμένους τομείς πολιτικής, επιστρέφοντας στα κράτη-μέλη αρμοδιότητες σε τομείς όπου θεωρείται ότι δεν υπάρχει προστιθέμενη αξία. Στο σενάριο αυτό εμπίπτουν η δημιουργία ευρωπαϊκής αμυντικής ένωσης, η ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής αλλά και η κοινή έρευνα για την ενεργειακή μετάβαση. Το ερώτημα είναι αν τα κράτη-μέλη προτίθενται να μεταβιβάσουν στις Βρυξέλλες αρμοδιότητες στους τομείς που θα επιλεγούν και πώς θα ιεραρχηθούν οι επιλογές αυτές.
Το πέμπτο σενάριο («Κάνουμε μαζί πολύ περισσότερα») είναι η ομοσπονδιακή Ευρώπη. Τα κράτη-μέλη αποφασίζουν να μοιραστούν περισσότερες αρμοδιότητες, πόρους και διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε όλους τους τομείς. Οι αποφάσεις εγκρίνονται ταχύτερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εφαρμόζονται επίσης ταχύτερα. Αυτή είναι η επιλογή που προτιμά η Κομισιόν, η οποία όμως αναγνωρίζει ότι ένα τέτοιο βήμα «ενέχει τον κίνδυνο να αποξενώσει κοινωνικά στρώματα που θεωρούν ότι η Ε.Ε. στερείται νομιμοποίησης».