Ένας νέος κωδικός στο ΕΣΠΑ που επιτρέπει στις περιφέρειες να χρηματοδοτούν φεστιβάλ πολιτισμού και μια πρόταση από την θεατρολόγο Ελένη Βαροπούλου ήταν αρκετά για να υλοιποιηθεί η ιδέα της και να πραγματοποιηθεί το φεστιβάλ στις αρχές Ιουλίου στο Άργος.
«ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΟΠΟΣ», Πελοπόννησος / Άργος- Μυκήνες είναι ο τίτλος του νέου καλλιτεχνικού, ερευνητικού site specific project που διευθύνει η θεατρολόγος και κριτικός, Ελένη Βαροπούλου και θα διεξαχθεί στο Άργος, τις Μυκήνες και την ευρύτερη περιοχή της Αργολίδας από 3 έως 9 Ιουλίου. Πρόκειται για ένα διεθνές εγχείρημα, 20 χρόνια αφότου έληξε το ιστορικό site specific Φεστιβάλ Άργους (1994-1997), το οποίο ανέπτυσσε τις καλλιτεχνικές δράσεις του σε αρχιτεκτονικά μνημεία, αρχαία και σύγχρονα, σε αρχαιολογικούς χώρους και εργοστάσια της περιοχής. Το project, που πραγματοποιείται με τη χρηματοδότηση της Περιφέρειας Πελοποννήσου, Περιφερειακής Ενότητας Αργολίδας, σε συνεργασία με τον Δήμο Ναυπλιέων και την Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Αργολίδας (ΕΑΣΑ), ξεκινά φέτος από το Νομό Αργολίδας, με στόχο αφενός να συνεχίσει τις δράσεις στην περιοχή καθ΄όλη τη διάρκεια του χρόνου και αφετέρου να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Σύμφωνα με την Ελένη Βαροπούλου: «Οι εμβληματικές και αστείρευτες τοποθεσίες έχουν τη δύναμη να ανακαλούν μαγικά το παρελθόν, μπορούν αναζωογονημένες να γονιμοποιούν το σήμερα και να ατενίζουν αινιγματικά το μέλλον. Το Άργος και οι Μυκήνες είναι δύο ασύγκριτοι τόποι που το ιστορικό και μυθολογικό φορτίο τους αποτελεί πρόκληση και πρόσκληση για ένα site specific project που με τη διακαλλιτεχνική, διεθνική, διαδραστική και διαπολιτιστική διάστασή του, στρέφεται προς τη φύση, την ανάδειξη ιστορικών χώρων και τη δημιουργική ανταλλαγή ανάμεσα σε κοινωνικές και πολιτιστικές ομάδες. Το Άργος και οι Μυκήνες είναι δύο πολιτιστικά τοπία με χαρακτήρα “υψηλόν”(sublime) που αποτέλεσαν αδιάκοπη πηγή έμπνευσης για τους σύγχρονους καλλιτέχνες και εδαφικότητες για μια παραγωγική συνάντηση του τοπικού και περιφερειακού στοιχείου με στοιχεία από “αλλού“ και από το εξωτερικό. Όταν το 1994 εισηγήθηκα και διεύθυνα το Φεστιβάλ Άργους σε εκείνη την πρώτη φάση του, οι τόποι, το τοπίο και τα αρχιτεκτονικά μνημεία, αρχαία και σύγχρονα, όπως είναι τα νεοκλασικά κτήρια και διάφορα εργοστάσια, μνημεία της βιομηχανικής αρχαιολογίας, είχαν το προβάδισμα και καθόριζαν τη φυσιογνωμία της φεστιβαλικής παραγωγής και δραστηριότητας».
Φέτος το καλλιτεχνικό, ερευνητικό site specific project «Διεθνής Τόπος», Πελοπόννησος/ Άργος-Μυκήνες κινείται γύρω από τον θεματικό άξονα της αρχαιολογίας και της ετεροτοπίας και περιλαμβάνει ως δίπτυχο, το «Πολύτοπον Ιάννης Ξενάκης» και την «Αργολική Industriale».
«Αργολική Industriale»
Στην «Αργολική Industriale» η αρχαιολογία αποτελεί τον συνεκτικό κρίκο όλων των φετινών εκδηλώσεων. Ξεκινώντας από την αρχαιολογία του βιομηχανικού χώρου, καθώς δύο μνημειακοί βιομηχανικοί χώροι της Αργολίδας, το εργοστάσιο «ΡΕΑ» και ο «Πελαργός» της Νέας Κίου, διακόπτουν την δραματική σιωπή τους και από εγκαταλελειμμένες ζώνες μετατρέπονται σε δυναμικούς τόπους ζωντανής καλλιτεχνικής δράσης. 11 καλλιτέχνες θα παρέμβουν στο χώρο, θα καταλάβουν ρημαγμένες γωνιές, θα αξιοποιήσουν ευρήματα και θα διαμορφώσουν το άγριο περιβάλλον, στήνοντας εκεί έργα τους. Η προσωρινή κατάληψη των εργοστασίων υπό τον εκθεσιακό τίτλο «Μικροφυσικές των ερειπίων» από τους καλλιτέχνες Άρτεμη Αλκαλάη, Έρη Δημητριάδη, Δημήτρη Μεράντζα, Ειρήνη Μπαζάρα, Μάχη Ξενάκη, Αλίκη Παππά, Νατάσσα Πουλαντζά, Νίκο Σεπετζόγλου, Βουβούλα Σκούρα, Σωκράτη Φατούρο, Θοδωρή Χρυσικό, θα ολοκληρωθεί με την περιπλάνηση των επισκεπτών στο χώρο. Οι επισκέπτες, ενώ θα ανακαλύπτουν τα σύγχρονα έργα τέχνης, θα πραγματοποιούν μια περιήγηση σε ένα ερείπιο που είναι μουσείο μνήμης, τόπος που αναδεικνύει τις αισθητικές της φθοράς και του βιώματος.
Όπως αναφέρει η κα Βαροπούλου: «Χώρος εμποτισμένος με μνήμες και βιώματα. Χώρος που περικλείει ένα παραγκωνισμένο αρχειακό υλικό. Χώρος που παραπέμπει στις μεγάλες αφηγήσεις της εκβιομηχάνισης και αποβιομηχάνισης, αλλά και σε πολυάριθμες μικροΪστορίες που συγκροτούν λόγο ανθρωπολογικό. Έτσι, προβάλλει το εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο ΡΕΑ, με το οποίο αναμετρώνται 11 εικαστικοί καλλιτέχνες, λαμβάνοντας μέρος σε μια διαδικασία κατάληψης και οικειοποίησής του και συγχρόνως σε μια διαδικασία παραγωγής καινούριων σχέσεων και πραγμάτων. Η ΡΕΑ και το εργοστάσιο Πελαργός της Νέας Κίου είναι ερειπωμένα μνημεία, με τη φθορά αποτυπωμένη δραματικά, παντού. Με ίχνη από αλλοτινές σχέσεις εξουσίας, με υπολείμματα που σηματοδοτούν έναν τόπο παραμελημένο, αναξιοποίητο στα όρια του αστικού ιστού. Όμως, αυτά τα βιομηχανικά ερείπια έχουν συγχρόνως το μεγαλείο να εκτείνονται σαν ειδικοί τόποι της υλικότητας, του μετέωρου, του παροδικού, του εναλλακτικού. Γίνονται “άλλοι χώροι“ που μπορεί να διεγείρουν τη γεωγραφική φαντασία μας και να μας κάνουν να σκεφτόμαστε χωρικά, αισθητικά ακόμη και κοινωνικά πέρα από καθιερωμένους τρόπους. Οι επισκέπτες, όσοι θελήσουν να περιπλανηθούν μέσα στη ΡΕΑ στις 8 και 9 Ιουλίου, θα ζήσουν μια εμπειρία χώρου, θα ψάξουν για κρυμμένες σημασίες και, σ’ αυτήν την εφήμερη νέα κατάσταση, για άλλους συσχετισμούς. Θα εντοπίσουν τις μικρομεταβολές που έχουν επιφέρει επιτόπου με τις δημιουργίες τους οι καλλιτέχνες και την μεταλλαγή ορισμένων στοιχείων μέσα από τις χωρικές πρακτικές.»
Εκτός από την αρχαιολογία του βιομηχανικού χώρου, στην οποία παραπέμπει το παραπάνω εγχείρημα, η αρχαιολογία με τις τεχνικές και τις μεθόδους της αποτελεί την αφετηρία και για τις τρεις εργαστηριακές πρακτικές που οργανώνουν Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες, σκηνογράφοι, σκηνοθέτες και επιστήμονες στα εργοστάσια «ΡΕΑ» και «Πελαργός» της Νέας Κίου. Τα εργαστήρια αυτά απευθύνονται σε σπουδαστές και σπουδάστριες, κατοίκους της περιοχής, αγρότες και εργάτριες και θα λειτουργήσουν 3-7 Ιουλίου.
Το πρώτο εργαστήριο με τον τίτλο «Βλέπω, βαδίζω, ομιλώ» αντλεί το περιεχόμενό του από την εμπειρία του βιομηχανικού ερειπίου και τις μηχανές. Διευθύνεται από την σκηνογράφο Anna Viebrock και τον σκηνοθέτη Josef Szeiler, ενώ ως δραματουργός συνεργάζεται ο θεωρητικός του θεάτρου, καθηγητής Hans-Thies Lehmann.
Το δεύτερο με τίτλο «Οι πέντε αισθήσεις και η σκηνική επαναλειτουργία του εργοστασίου ΡΕΑ» διευθύνεται από τον καθηγητή Γιάννη Λεοντάρη, του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Το τρίτο με τίτλο «Από τη γη στο εργοστάσιο», δουλεύοντας με αγρότισσες του Άργους και πρώην εργάτριες του εργοστασίου «Πελαργός», θα αναζητήσει στοιχεία και απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα που αφορούν τη συγκομιδή, την παραγωγή, τους όρους εργασίας και τα τελετουργικά της καθημερινότητας. Πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και το διευθύνουν οι θεατρολόγοι, Νατάσα Σιουζουλή, Ελευθερία Ιωαννίδου και ο περφόρμερ Μανώλης Τσίπος.
Τα εργαστήρια αυτά που συνδυάζουν την επιστημονική έρευνα με την θεωρία, την καλλιτεχνική αναζήτηση, τις εμπειρίες και την καθημερινή εργασία ανθρώπων και κοινωνικών ομάδων από την περιοχή, θα είναι ανοικτά για το κοινό στις 8 και 9 Ιουλίου.
«Πολύτοπον Ιάννης Ξενάκης»
Το «Πολύτοπον Ιάννης Ξενάκης» με την περιβαλλοντική διάστασή του, θα αποτελέσει γέφυρα ανάμεσα στο παλαιό Φεστιβάλ Άργους και το νέο project, ανάμεσα στο Άργος και τις Μυκήνες, όπου ο Ξενάκης είχε με το δικό του ιστορικό, μουσικό και πολύτεχνο δρώμενο, παρέμβει στο τοπίο των Μυκηνών. Αυτό το αφιέρωμα στον μεγάλο Έλληνα συνθέτη περιλαμβάνει ένα «θέατρο τοπίου», μια πρωτότυπη σύνθεση του Παναγιώτη Βελιανίτη ειδικά γραμμένη για τις Μυκήνες με τη σύμπραξη της χορογράφου και χορεύτριας Μαριάννας Καβαλλιεράτου (7 Ιουλίου).
Στο Αρχαίο Θέατρο Άργους, στις 7 Ιουλίου, ο πιανίστας και ερμηνευτής του ξενακικού έργου, Στέφανος Θωμόπουλος θα ερμηνεύσει έργα του Ιάννη Ξενάκη και άλλων σημαντικών συνθετών όπως Debussy, Bartok, Ravel και Κουμεντάκη. Το πρόγραμμα της βραδιάς περιλαμβάνει και την σκηνική διάλεξη μετά μουσικής «Αρχαιο-λογίες του Ύψους» σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Ευκλείδη, στην οποία συμμετέχει η σοπράνο Τζούλια Σουγλάκου.
Το «Πολύτοπον Ιάννης Ξενάκης» ολοκληρώνεται στις 8 Ιουλίου με την προβολή του ντοκιμαντέρ «CHARISMA X: ΙΑΝΝΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ» της σκηνοθέτριας Έφης Ξηρού που θα παιχτεί στο Θερινό κινηματογράφο «CINE VALIA», δίπλα στο Αρχαίο Θέατρο Άργους.
Πιο αναλυτικά, το πρόγραμμα του «ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΟΠΟΣ», Πελοπόννησος / Άργος- Μυκήνες διαμορφώνεται ως εξής:
ΠΟΛΥΤΟΠΟΝ ΙΑΝΝΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ
Μυκήνες Πλάτωμα Αγίου Ιωάννη
Παρασκευή 7 Ιουλίου 19:30
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΒΕΛΙΑΝΙΤΗΣ σύνθεση
Ορέστεια Έργο ακουσματικής μουσικής τετρακάναλης μετάδοσης – διάρκεια 30’
Η τριλογία της Ορέστειας του Αισχύλου αποδίδεται αλληγορικά μέσα από ήχους ζώων, πτηνών και φυσικών φαινομένων με τη δημιουργία αντίστοιχων ηχοτοπίων σε συνδυασμό με επεξεργασμένους ηλεκτρονικούς ήχους. Η ένταξη του έργου στον επιλεγμένο φυσικό χώρο με ηχογραφήσεις όπως αυτές του αέρα, του μελισσιού, των πουλιών, των νυχτερίδων να συνδιαλέγονται με το ζωντανό ηχητικό του περιβάλλον, σηματοδοτεί τους άξονες που διέπουν την τριλογία, με τη δυναμική ανάπτυξη της δομής της μέσα σε μια διευρυμένη ακουστική πραγματικότητα.
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΑΒΑΛΛΙΕΡΑΤΟΥ χορογραφία-χορός
Διαδρομή μιας φασματικής, σχεδόν άυλης φιγούρας στο χώρο.
Είσοδος ελεύθερη
Αρχαίο Θέατρο Άργους
Παρασκευή 7 Ιουλίου 21:30
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ πιάνο
Συναυλία
Ο πειραματιστής του πιάνου Στέφανος Θωμόπουλος, γνωστός για τις συναυλίες του ανά την υφήλιο, σημαντικός μελετητής και ερμηνευτής του ξενακικού έργου, περιλαμβάνει στην συναυλία του τα έργα:
Κ. Ντεμπισί – La Terrasse des audiences du clair de lune (5 ’)
Γ. Κουμεντάκης – Μαντινάδα (5’)
Ι. Ξενάκης -Herma (9’)
Μπ. Μπάρτοκ – 6 Danses Bulgares (8’)
Γ. Κουμεντάκης – Ο Κορμοράνος του Γιάννη Ξενάκη (4’)
Ι. Ξενάκης – Mists (13’)
Μ. Ραβέλ – Gaspard de la nuit (Scarbo) (9’)
Γ. Κουμεντάκης – Σύμμολπα 1 (5’)
Ι. Ξενάκης – Evrialy (11’)
«Αρχαιο-λογίες του Ύψους» σκηνική διάλεξη μετά μουσικής
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ σκηνοθεσία
ΤΖΟΥΛΙΑ ΣΟΥΓΛΑΚΟΥ σοπράνο
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ πιάνο
Στον κατεξοχήν τόπο του υψηλού, το αρχαίο θέατρο, ο σκηνοθέτης Αλέξανδρος Ευκλείδης ανασκάπτει τις ρίζες του υψηλού, συνομιλώντας με κείμενα φιλοσόφων, ποιητών, λογοτεχνών, μεταξύ των οποίων, Όσκαρ Ουάιλντ, Σλάβοι Ζίζεκ, Ιμμάνουελ Καντ, Γκαμπριέλε Ντ’ Αννούντσιο, σε μια σκηνική διάλεξη μετά μουσικής. Η σοπράνο Τζούλια Σουγλάκου με τη συνοδεία του πιανίστα Στέφανου Θωμόπουλου ερμηνεύει έργα Ρίχαρντ Βάγκνερ, Άλμπαν Μπεργκ, Ρίχαρντ Στράους, κ.α.
Είσοδος ελεύθερη
Άργος CINE VALIA
Σάββατο 8 Ιουλίου 21:00
CHARISMA X: ΙΑΝΝΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ
Ένα ντοκιμαντέρ για τον αρχιτέκτονα του ήχου που αναπτύσσεται σε ενότητες μέσα από τις οποίες ανιχνεύεται το πώς τα φυσικά φαινόμενα μεταμορφώνονται σε ηχητικά σύμπαντα και πώς η φιλοσοφική σκέψη του, τα μαθηματικά, η αρχιτεκτονική πράξη και η ιστορικοπολιτική εμπειρία του μετουσιώνονται σε μουσική.
Ντοκιμαντέρ, Διάρκεια 62’ , Έτος παραγωγής 2008
ΕΦΗ ΞΗΡΟΥ σκηνοθεσία- σενάριο
Είσοδος ελεύθερη
ΑΡΓΟΛΙΚΗ INDUSTRIALE
Εργοστάσιο ΡΕΑ Επαρχιακή οδός Ναυπλίου – Άργους
Σάββατο 8 Ιουλίου 11:00 – 14:00/18:00- 20:00
Κυριακή 9 Ιουλίου 11:00 – 14:00
Μικροφυσικές των ερειπίων
Εικαστικές εγκαταστάσεις/μικτές τεχνικές
ΑΡΤΕΜΙΣ ΑΛΚΑΛΑΗ, ΕΡΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΕΡΑΝΤΖΑΣ, ΕΙΡΗΝΗ ΜΠΑΖΑΡΑ, ΑΛΙΚΗ ΠΑΠΠΑ, ΝΑΤΑΣΣΑ ΠΟΥΛΑΝΤΖΑ, ΝΙΚΟΣ ΣΕΠΕΤΖΟΓΛΟΥ, ΒΟΥΒΟΥΛΑ ΣΚΟΥΡΑ, ΜΑΧΗ ΞΕΝΑΚΗ, ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΦΑΤΟΥΡΟΣ, ΘΟΔΩΡΗΣ ΧΡΥΣΙΚΟΣ
Εργοστάσιο ΡΕΑ & εργοστάσιο Πελαργός Νέας Κίου
3 – 7 Ιουλίου Εργαστηριακές πρακτικές
Για σπουδαστές, εργάτριες, αγρότες
1η Εργαστηριακή πρακτική
Βλέπω, βαδίζω, ομιλώ
Η σκηνοθέτης και σκηνογράφος Άννα Φίμπροκ και ο σκηνοθέτης Γιόζεφ Ζάιλερ δοκιμάζουν με τους συμμετέχοντες, πώς η διεισδυτική και υπομονετική κατανόηση των χώρων και η αίσθηση των μηχανών συνδέονται με απλές σωματικές κινήσεις, συγκινήσεις και λεκτικές πράξεις. Η αρχαιολογία της βιομηχανικής εποχής μας εξασφαλίζει δυνατότητες για ένα θέατρο της αρχαιολογίας του προσωπικού μας βιώματος πέρα από τις τρέχουσες θεατρικές ιδέες και τα στερεότυπα. Σύμβουλος για τη δραματουργία του χώρου, ο καθηγητής Χανς-Τις Λέμαν.
2η Εργαστηριακή Πρακτική
Οι πέντε αισθήσεις και η σκηνική επαναλειτουργία του εργοστασίου ΡΕΑ
Στόχος του εργαστηρίου η δημιουργία συνθηκών εγρήγορσης απέναντι στα πάσης φύσεως ερεθίσματα που δίνονται από το εξωτερικό περιβάλλον (υλικά, ήχους, φως), το σκηνικό χώρο και τους συμπαίκτες. Στην περίπτωση του χώρου ενός «νεκρού» εργοστασίου, τα ερεθίσματα συνομιλούν με εικόνες και συμβάντα του παρελθόντος. Η διαρκής εγρήγορση αποτελεί τη βάση για τη δημιουργική σωματική παρουσία του ηθοποιού μέσα στον χώρο του «κάποτε» και την ενεργοποίηση της μνήμης. Έτσι, το «κάποτε» μεταμορφώνεται σε σκηνικό «εδώ και τώρα». Οι συμμετέχοντες εξασκούνται στο να καλλιεργούν συνειδητά και συστηματικά τις πέντε αισθήσεις με στόχο την σκηνική «επαναλειτουργία» του εργοστασίου.
Διευθύνει ο καθηγητής Γιάννης Λεοντάρης, του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Το εργαστήριο απευθύνεται σε ενήλικες, οι οποίοι με οποιοδήποτε τρόπο έχουν επαφή με τη θεατρική πρακτική.
Διάρκεια Εργαστηρίου: Δύο συναντήσεις in situ, διάρκειας τριών ωρών η κάθε μία. Η δεύτερη συνάντηση θα είναι ανοιχτή για τους επισκέπτες του project. Μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων: 10-12 άτομα
3η Εργαστηριακή Πρακτική
Από τη γη στο εργοστάσιο
Πώς ήταν διαρθρωμένη η εργασία στο αγροτικό και βιομηχανικό περιβάλλον της Αργολίδας; Δουλεύοντας με αγρότισσες του Άργους και πρώην εργάτριες του εργοστασίου Πελαργός, θα αναζητήσουμε στοιχεία και απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα που αφορούν τη συγκομιδή, την παραγωγή, τους όρους εργασίας και τα τελετουργικά της καθημερινότητας. Μέσα σε ένα «ερείπιο της εργασίας» θα ψάξουμε για ίχνη, μνήμες και θα μιλήσουμε για αδιέξοδα, αλλά και για διεξόδους.
Οργάνωση εργαστηρίου: Ελευθερία Ιωαννίδου, θεατρολόγος (University of Groningen), Νατάσα Σιουζουλή, θεατρολόγος (Freie Universität Berlin), Μανώλης Τσίπος (συγγραφέας, περφόρμερ)Οι τόποι και η διάρκεια των εργαστηρίων θα προκύψουν από τις ανάγκες της ομάδας.
«ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΟΠΟΣ» Πελοπόννησος
Άργος – Μυκήνες
3-9 Ιουλίου στο Νομό Αργολίδας
Σύλληψη-Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Ελένη Βαροπούλου
Συντονισμός: Oρσία Σοφρά, Σταυρούλα Κατσιαμπούλα
Φωτογραφίες: Πλάτων Ριβέλλης
Ηχητική Υποστήριξη, Φωτισμοί:Xρήστος Τόλης, Κυριάκος Νικολόπουλος
Η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις του project είναι ελεύθερη, ενώ για τη μεταφορά των θεατών από το χώρο των Μυκηνών στο Αρχαίο Θέατρο Άργους, θα διατίθεται πούλμαν.
Facebook: https://www.facebook.com/DIETHNISTOPOS/
Οι φωτογραφίες είναι του ΠΛΑΤΩΝ ΡΙΒΕΛΛΗ.