Η Επιτροπή ανταποκρίνεται σήμερα στις ανησυχίες που εξέφρασαν οι πολίτες σε μια επιτυχημένη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία των Πολιτών, με μια πρόταση για τη βελτίωση της διαφάνειας των επιστημονικών μελετών στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων.
Η πρόταση, που βασίζεται επίσης στον έλεγχο, από την Επιτροπή, της καταλληλότητας της γενικής νομοθεσίας για τα τρόφιμα, η οποία χρονολογείται από το 2002 και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να επικαιροποιηθεί:
- θα δώσει στους πολίτες μεγαλύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες που υποβάλλονται στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) σχετικά με τις εγκρίσεις που αφορούν την αγροδιατροφική αλυσίδα,
- θα δώσει τη δυνατότητα να ζητούνται πρόσθετες μελέτες από την Επιτροπή, και
- θα συμπεριλάβει πιο ενεργά τους επιστήμονες των κρατών μελών στις διαδικασίες έγκρισης.
Ο πρώτος Aντιπρόεδρος κ. Φρανς Τίμερμανς δήλωσε: «Σήμερα αντιμετωπίζουμε τις ανησυχίες των πολιτών, προκειμένου να βελτιώσουμε τη διαφάνεια σχετικά με τη λήψη αποφάσεων, να προσφέρουμε καλύτερη πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες και να εξασφαλίσουμε ότι η αξιόπιστη, επιστημονικά τεκμηριωμένη εκτίμηση κινδύνου παραμένει στο επίκεντρο της λήψης αποφάσεων στον ευαίσθητο τομέα της ασφάλειας των τροφίμων».
Ο κ. Βιτένις Αντριουκάιτις, Ευρωπαίος Eπίτροπος για την υγεία και την ασφάλεια των τροφίμων, δήλωσε τα εξής: «Η επιστημονική εκτίμηση του κινδύνου για την ασφάλεια των τροφίμων στην ΕΕ είναι μία από τις αυστηρότερες στον κόσμο. Την καθιστούμε πλέον ακόμη ισχυρότερη μέσω σαφέστερων κανόνων διαφάνειας και πιο αποτελεσματικής ενημέρωσης σχετικά με τους κινδύνους καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας. Με τη μεταρρύθμιση αυτή οι πολίτες θα έχουν άμεση πρόσβαση στις επιστημονικές μελέτες που υποστηρίζουν τις αιτήσεις για χορήγηση αδειοδότησης. Καλώ τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να μετατρέψουν σύντομα την πρόταση αυτή σε νομοθεσία, ούτως ώστε να μπορέσουμε να αποφέρουμε αποτελέσματα για τους πολίτες πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του επόμενου έτους.»
Η Επιτροπή προτείνει μια στοχευμένη αναθεώρηση της γενικής νομοθεσίας για τα τρόφιμα [1] σε συνδυασμό με την αναθεώρηση οκτώ τομεακών νομοθεσιών, προκειμένου να ευθυγραμμιστούν με τους γενικούς κανόνες και να ενισχυθεί η διαφάνεια στους τομείς των ΓΤΟ, των προσθέτων ζωοτροφών, των αρτυμάτων καπνιστών τροφίμων, των υλικών που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, των προσθέτων τροφίμων, των ενζύμων και αρωματικών υλών τροφίμων, των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και των νέων τροφίμων.
Κύρια στοιχεία της πρότασης:
- Διασφάλιση μεγαλύτερης διαφάνειας,επιτρέποντας στους πολίτες να έχουν αυτόματη και άμεση πρόσβαση σε όλες τις σχετικές με την ασφάλεια πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τη βιομηχανία κατά τη διαδικασία εκτίμησης κινδύνου·
- Δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού μητρώουμελετών που έχουν ανατεθεί, ώστε να κατοχυρωθεί ότι οι εταιρείες που υποβάλλουν αίτηση για αδειοδότηση καταθέτουν όλες τις σχετικές πληροφορίες και δεν αποκρύπτουν τις αρνητικές μελέτες·
- Παροχή δυνατότητας στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων να ζητά πρόσθετες μελέτες, κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, οι οποίες χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ·
- Απαίτηση διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη και το κοινόσχετικά με μελέτες που υποβλήθηκαν από τη βιομηχανία για την υποστήριξη των αιτήσεων αδειοδότησης ενός προϊόντος·
- Αύξηση της συμμετοχής των κρατών μελώνστη δομή διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και στις επιστημονικές ομάδες·
- Ενίσχυση της ενημέρωσης των πολιτών σχετικά με τους κινδύνους, με κοινές δράσεις που στοχεύουν στην προώθηση της ευαισθητοποίησης του κοινού, της κατανόησης και καλύτερης επεξήγησης των επιστημονικών γνωμοδοτήσεων που εκφράζει η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων, καθώς και της βάσης των αποφάσεων διαχείρισης κινδύνου.
Ιστορικό
Το 2002 η γενική νομοθεσία για τα τρόφιμα καθόρισε την αρχή της ανάλυσης κινδύνου ως γενική αρχή της ενωσιακής νομοθεσίας για τα τρόφιμα. Δημιούργησε ένα ενωσιακό σύστημα ασφάλειας των τροφίμων, όπου διαχωρίζεται η ευθύνη για την εκτίμηση του κινδύνου (επιστήμη) από τη διαχείριση του κινδύνου (πολιτική). Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) ιδρύθηκε ως ανεξάρτητος οργανισμός της ΕΕ αρμόδιος για την παροχή επιστημονικών συμβουλών όσον αφορά τους κινδύνους που συνδέονται με την αγροδιατροφική αλυσίδα.
Τα αποτελέσματα του ελέγχου καταλληλότητας της γενικής νομοθεσίας για τα τρόφιμα που δημοσιεύτηκαν στις αρχές του τρέχοντος έτους επιβεβαίωσαν ότι η νομοθεσία επιτυγχάνει τους βασικούς της στόχους της διασφάλισης υψηλού επιπέδου προστασίας της ανθρώπινης υγείας και της ομαλής λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς. Ειδικότερα, η προσέγγιση βάσει κινδύνου όσον αφορά την ενωσιακή νομοθεσία για τα τρόφιμα έχει αυξήσει το συνολικό επίπεδο προστασίας έναντι πιθανών κινδύνων για την ασφάλεια των τροφίμων. Ωστόσο, ο έλεγχος καταλληλότητας ανέδειξε επίσης τις ανησυχίες των πολιτών στον τομέα της διαφάνειας των επιστημονικών μελετών και της διαδικασίας εκτίμησης του κινδύνου στο πλαίσιο της αγροδιατροφικής αλυσίδας.
Στις 6 Οκτωβρίου 2017 υποβλήθηκε στην Επιτροπή μια Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών με τίτλο «Η απαγόρευση του glyphosate και η προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος από τα τοξικά φυτοφάρμακα», με δηλώσεις υποστήριξης από 1.070.865 Ευρωπαίους. Ένα από τα αιτήματα της πρωτοβουλίας ήταν να βελτιωθεί η διαφάνεια των επιστημονικών μελετών που υποβάλλονται στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων και να ενισχυθεί η ανάθεση μελετών από τις δημόσιες αρχές. Η Επιτροπή εξέδωσε την απάντησή της στην εν λόγω πρωτοβουλία στις 12 Δεκεμβρίου 2017. Μέχρι στιγμής, τέσσερις επιτυχείς πρωτοβουλίες πολιτών έχουν συγκεντρώσει πάνω από 1 εκατομμύριο υπογραφές η καθεμία, και η Επιτροπή αναλαμβάνει δράση για τρεις από αυτές.