Η συζήτηση για την κατάσταση της ΕΕ, στις 16 Σεπτεμβρίου, επικεντρώθηκε, μεταξύ άλλων, στα σχέδια της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη διαχείριση των προσφυγικών ροών.
Ομιλία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την κατάσταση της ΕΕ
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μετέβη στο Ευρωπαικό Κοινοβούλιο, στις Βρυξέλλες, για να εκφωνήσει την πρώτη ετήσια ομιλία της για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας της, η πρόεδρος αναφέρθηκε στα μέτρα που έλαβε η Επιτροπή το περασμένο έτος και παρουσίασε μια σειρά νέων πρωτοβουλιών της ΕΕ. Μετά την ομιλία της, οι ευρωβουλευτές συζήτησαν τις σημαντικότερες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η ΕΕ τον επόμενο χρόνο.
Μεταξύ των ανακοινωθέντων σχεδίων περιλαμβάνονται μέτρα για την άρση των περιορισμών στην ενιαία αγορά, μια νέα στρατηγική για τη ζώνη Σένγκεν, επενδύσεις στις ψηφιακές τεχνολογίες και μια πρόταση αναθεώρησης του στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε 55% έως το 2030. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ πρέπει επίσης να επιταχυνθεί.
Όσον αφορά τις εξωτερικές υποθέσεις, η πρόεδρος επισήμανε την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ παγκόσμιων φορέων, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι η ΕΕ πρέπει να ηγηθεί των μεταρρυθμίσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Παρότι η Κίνα αποτελεί σημαντικό έταιρο όσον αφορά την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να καταδικάζει απερίφραστα κάθε μορφή παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δήλωσε.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε, επίσης, ότι η πανδημία του κορονοϊού και οι επιπτώσεις της κατέδειξαν την ανάγκη οικοδόμησης μιας ισχυρότερης Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας: “Ήρθε η ώρα να κάνουμε [την ένωση] αυτή πραγματικότητα. Έχουμε την ευθύνη να αντλήσουμε τα πρώτα διδάγματα από την υγειονομική αυτή κρίση”.
Η πρόεδρος ζήτησε να ενταθούν οι προσπάθειες διαχείρισης των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. “Πρόκειται για ευρωπαϊκή πρόκληση και όλα τα κράτη μέλη πρέπει να συνεισφέρουν όσο τους αναλογεί”, είπε.
Για τις σχέσεις με την Τουρκία, η πρόεδρος είπε ότι “παρά την εγγύτητά μας στο χάρτη, η απόσταση μεταξύ μας φαίνεται πως μεγαλώνει”, δηλώνοντας στη συνέχεια ότι τα θέματα που αντιμετωπίζει η χώρα στην περιοχή της και το γεγονός ότι φιλοξενεί εκατομμύρια πρόσφυγες (με την οικονομική στήριξη της ΕΕ) “δεν μπορούν να δικαιολογήσουν τις απόπειρες εκφοβισμού εναντίον των γειτόνων της”.
Στη συνέχει τόνισε ότι η Ελλάδα και η Κύπρος, ως κράτη μέλη της ΕΕ, “θα μπορούν πάντα να υπολογίζουν στην πλήρη αλληλεγγύη της Ευρώπης για την υπεράσπιση των νόμιμων κυριαρχικών δικαιωμάτων τους” και αποκάλεσε την αποχώρηση των ερευνητικών σκαφών της Τουρκίας από την Ανατολική Μεσόγειο “θετικό βήμα”, ζητώντας την αποφυγή μονομερών ενεργειών και τη διενέργεια διαλόγου σε θετικό κλίμα για τη διασφάλιση της σταθερότητας και την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων.
Ανακοίνωσε, στη συνέχεια, ένα σχέδιο δράσης με στόχο την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ρητορικής μίσους, ενώ έκανε έκκληση για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ (LGBTQI) ατόμων και την αμοιβαία αναγνώριση των οικογενειακών σχέσεων στην ΕΕ.
“Το μέλλον θα διαμορφωθεί βάσει των σημερινών μας πράξεων. Και η Ευρώπη θα γίνει αυτό που εμείς θέλουμε να την κάνουμε. Ας πάψουμε να προσπαθούμε να τη διαλύσουμε κι ας συνεργαστούμε για να την ενισχύσουμε, να την κάνουμε ισχυρότερη και να διαμορφώσουμε τον κόσμο στον οποίο θέλουμε να ζήσουμε”, κατέληξε.
Αντιδράσεις ευρωβουλευτών
Οι ευρωβουλευτές επικρότησαν πολλές από τις ανακοινωθείσες πρωτοβουλίες, επισημαίνοντας ταυτόχρονα τομείς στους οποίους η ΕΕ πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειές της.
Ο Μάνφρεντ Βέμπερ (ΕΛΚ, Γερμανία) ανέδειξε τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης ως απαραίτητη προτεραιότητα: “Στην Ιταλία, το 40% των νέων παραμένουν άνεργοι. Και δεν μπορούμε ποτέ να δεχτούμε άλλη μια χαμένη γενιά στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση”. “Έχουμε μόνο μια ευκαιρία αξιοποίησης των πόρων του ταμείου ανάκαμψης και η προτεραιότητά μας είναι το μέλλον της νέας γενιάς της Ευρώπης”, πρόσθεσε. Ο Μάνφρεντ Βέμπερ υπογράμμισε, επίσης, ότι η ΕΕ θα πρέπει να ομιλεί με ενιαία φωνή σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. “Αν είμαστε αξιόπιστοι, ας δείξουμε στους ανθώπους που κατέβηκαν στους δρόμους του Μινσκ ότι η Ευρώπη βρίσκεται με το μέρος τους”, τόνισε, αναφερόμενος στις διαδηλώσεις στη Λευκορωσία.
Η Ιράτχε Γκαρσία Πέρεζ (S&D, Ισπανία) αναφέρθηκε στις διαφορετικές προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρώπη. Τασσόμενη υπέρ της επιβολής φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, η επικεφαλής της ομάδας των Σοσιαλιστών του Κοινοβουλίου είπε: “Μόνο κατ αυτόν τον τρόπο μπορούμε να επενδύσουμε σε έργα οικολογικής και κοινωνικής μετάβασης χωρίς να αφήσουμε κανέναν πίσω μας”. Εξέφρασε την ικανοποίησή της για το νέο στόχο μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030, υπενθυμίζοντας, ωστόσο, ότι “οι άνθρωποι αποτελούν μέρος αυτών των μεταβάσεων” και τονίζοντας την ανάγκη υιοθέτησης μιας στρατηγικής καταπολέμησης της φτώχειας, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής φτώχειας και της εξασφάλισης ενός κατώτατου μισθού, στην οποία η πρόεδρος της Επιτροπής είχε αναφερθεί προηγουμένως. Απηύθυνε ταυτόχρονα έκκληση για την υποστήριξη του πολιτιστικού τομέα και τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής πλατφόρμας για τον πολιτισμό με στόχο “την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ νεών ανθρώπων και του ευρωπαϊκού πολιτιστικού ιστού”.
Από την πλευρά του, ο Ντάσιαν Σιόλος (Renew, Ρουμανία) επισήμανε τη σημαντική πρόοδο που σημείωσε η Ευρώπη τους τελευταίους μήνες: “Είναι βέβαιο ότι το σχέδιο ανάκαμψης αποτελεί ιστορικό βήμα προόδου και αντιπροσωπεύει τη δύναμη της Ένωσης και την ικανότητά μας να αντιμετωπίζουμε τις κρίσεις όταν ενώνουμε τις δυνάμεις μας”. Τόνισε, ωστόσο, την ανάγκη σεβασμού του κράτους δικαίου ως βασική προϋπόθεση για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των πολιτών ως προς τη διαχείριση των πόρων της ΕΕ: “[…] τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατευθούν από τη διαφθορά και τις συγκρούσεις συμφερόντων.” Επαίνεσε, τέλος, την αντίδραση της Επιτροπής στο αίτημα του Κοινοβουλίου για διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου σχετικά με τη νομοθεσία για το κλίμα και τη ψηφιακή οικονομία.
Ο Νίκολα Μπέι (ID, Γαλλία) εξέφρασε την απογοήτευσή του για την έλλειψη μέτρων προστασίας της αγοράς στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της έξαρσης της υγειονομικής κρίσης και για τους αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες που αποδυναμώνουν την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων: “Το σημερινό καθεστώς δεν συμβάλλει στην εδραίωση της ανεξαρτησίας και μελλοντικής ευμάρειας της Ευρώπης. Αντιθέτως, αποδυναμώνει τη θέση της Ευρώπης στον κόσμο.”
Η Σκα Κέλερ (Verts/ALE, Γερμανία) επέκρινε τις συνθήκες υποδοχής αιτούντων άσυλο στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. “Έχουμε συλλογική ευθύνη να βοηθήσουμε τους έχοντες ανάγκη και να μην συντηρήσουμε την ολέθρια αυτή κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε”, δήλωσε, καλώντας την Επιτροπή να αναλάβει δράση για τη διασφάλιση κατάλληλων συνθηκών. Χαιρέτισε δε τον προτεινόμενο στόχο μείωσης των αερίων θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030. “Το κλίμα δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης, γι΄ αυτό πρέπει να κινηθούμε γρήγορα.”
Ο Ρίσαρντ Λεγκούτκο (ΕΣΜ, Πολωνία) ότι η ΕΕ διανύει μια δεκαετία αναταραχών και ότι βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση απ’ ό,τι πριν από δέκα χρόνια. “Κάθε χρόνο την τελευταία δεκαετία, κάθε πρόεδρος της Επιτροπής μας διαβεβαιώνει ότι μας περιμένει λαμπρό μέλλον και ότι οι μέρες δόξας της ΕΕ βρίσκονται μπροστά μας, αρκεί βέβαια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί να αποκτήσουν περισσότερες αρμοδιότητες… Όλο και λιγότερος κόσμος το παίρνει πια στα σοβαρά.”
Η Μανόν Ομπρί (Γαλλία), συνεπικεφαλής της ομάδας GUE/NGL, επέκρινε την έλλειψη αναφοράς στην κρίση αλληλεγγύης που γνωρίζει η ΕΕ κατά την ομιλία της προέδρου της Επιτροπής, λαμβάνοντας υπόψη την ύπαρξη φορολογικών παραδείσεων ή τη συνεχιζόμενη επιδείνωση του κράτους δικαίου στην Πολωνία και την Ουγγαρία. Έκρινε, επίσης, ως ανεπαρκή τον στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 55%. “Πρέπει να αλλάξουμε τα πάντα για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις επερχόμενες προκλήσεις και να εστιάσουμε αποκλειστικά στα περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα”, είπε, κάνοντας έκκληση για φορολογική δικαιοσύνη και την κατάργηση των φορολογικών παραδείσων στην Ευρώπη.
Απαντώντας στις δηλώσεις των ευρωβουλευτών, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ζήτησε την υιοθέτηση μιας “επικοδομητικής προσέγγισης όσον αφορά τη διαχείριση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών”. “Κάθε χρόνο, περίπου δύο εκατομμύρια άτομα έρχονται στην Ευρώπη και 140.000 πρόσφυγες – είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε αυτές τις ροές”. Ανακοίνωσε, επίσης, ότι η Επιτροπή αναμένεται να υποβάλει νομοθετική πρόταση την επόμενη εβδομάδα. Όσον αφορά το κράτος δικαίου, τόνισε ότι η Επιτροπή υιοθετεί την πιο “συστηματική και σφαιρική προσέγγιση στην ιστορία μας”.