Η Επιτροπή ενέκρινε δύο πρωτοβουλίες που θα ενισχύσουν τη συμβολή της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στην ανάκαμψη της ΕΕ από την κρίση του κορονοϊού και θα συμβάλουν στην οικοδόμηση μιας πράσινης και ψηφιακής Ευρώπης.
Η Επιτροπή, χαράσσοντας ένα όραμα για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης που πρέπει να επιτευχθεί έως το 2025, προτείνει νέες πρωτοβουλίες, περισσότερες επενδύσεις και ισχυρότερη συνεργασία των κρατών μελών για να βοηθήσει τους Ευρωπαίους όλων των ηλικιών να επωφεληθούν από την πλούσια προσφορά εκπαίδευσης και κατάρτισης της ΕΕ. Η Επιτροπή ενέκρινε επίσης ένα νέο σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση, αποτυπώνοντας τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την κρίση του κορονοϊού, και καταρτίζοντας σχέδιο για ένα οικοσύστημα ψηφιακής εκπαίδευσης υψηλών επιδόσεων με ενισχυμένες ψηφιακές ικανότητες για τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Η ανακοίνωση για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η συνεργασία μπορεί να εμπλουτίσει περαιτέρω την ποιότητα, τη συμπεριληπτικότητα και την ψηφιακή και την πράσινη διάσταση των εκπαιδευτικών συστημάτων των κρατών μελών. Δείχνει πώς τα κράτη μέλη μπορούν, από κοινού, να διαμορφώσουν έναν Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης που θα βασίζεται στην ελευθερία των εκπαιδευομένων και των εκπαιδευτικών να μαθαίνουν και να εργάζονται σε ολόκληρη την ήπειρο, καθώς και στην ελευθερία των ιδρυμάτων να συνεργάζονται μεταξύ τους στην Ευρώπη και πέραν αυτής.
Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης βασίζεται σε έξι διαστάσεις: την ποιότητα, την ένταξη και ισότητα των φύλων, την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, τους εκπαιδευτικούς, την τριτοβάθμια εκπαίδευση και μια ισχυρότερη Ευρώπη στον κόσμο. Οι πρωτοβουλίες θα εξετάσουν, μεταξύ άλλων, τρόπους για τη βελτίωση της ποιότητας, ιδίως όσον αφορά τις βασικές και ψηφιακές δεξιότητες, για την αύξηση της συμπεριληπτικότητας της σχολικής εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησής της ως προς τη διάσταση του φύλου, καθώς και για τη βελτίωση της σχολικής επιτυχίας. Θα συμβάλουν στην καλύτερη κατανόηση της κλιματικής αλλαγής και της βιωσιμότητας, στην προώθηση του οικολογικού προσανατολισμού των εκπαιδευτικών υποδομών, στη στήριξη του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού, στην περαιτέρω ανάπτυξη των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και στην ενίσχυση της συνδεσιμότητας μεταξύ των ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Η ανακοίνωση καθορίζει τα μέσα και τα ορόσημα για την επίτευξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025, με την υποστήριξη του σχεδίου ανάκαμψης της Ευρώπης (NextGenerationEU) και του προγράμματος Erasmus+. Επιπλέον, προτείνει ένα πλαίσιο για τη συνεργασία με τα κράτη μέλη και με τα ενδιαφερόμενα μέρη στον τομέα της εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης μιας δομής υποβολής εκθέσεων και ανάλυσης, με συμφωνημένους εκπαιδευτικούς στόχους, για την ενθάρρυνση και την παρακολούθηση των μεταρρυθμίσεων. Οι προσπάθειες για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης θα λειτουργούν σε συνέργεια με το ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων, την ανανεωμένη πολιτική στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας.
Το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση (2021-2027) προτείνει μια σειρά πρωτοβουλιών για υψηλής ποιότητας, χωρίς αποκλεισμούς και προσβάσιμη ψηφιακή εκπαίδευση στην Ευρώπη. Καλεί τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση για την ενίσχυση της μεταξύ τους συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και της συνεργασίας τους με τα ενδιαφερόμενα μέρη αλλά και της συνεργασίας των ενδιαφερόμενων μερών μεταξύ τους, ώστε να καταστούν τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης πραγματικά κατάλληλα για την ψηφιακή εποχή. Η κρίση του κορονοϊού έχει θέσει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση στο επίκεντρο των εκπαιδευτικών πρακτικών. Ως αποτέλεσμα, έχει καταδειχθεί η επιτακτική ανάγκη να βελτιωθεί η ψηφιακή εκπαίδευση ως βασικός στρατηγικός στόχος για υψηλής ποιότητας διδασκαλία και μάθηση στην ψηφιακή εποχή. Καθώς απομακρυνόμαστε από τη φάση έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε λόγω της έξαρσης της πανδημίας, χρειαζόμαστε μια στρατηγική και πιο μακροπρόθεσμη προσέγγιση ως προς την ψηφιακή εκπαίδευση και κατάρτιση.
Το σχέδιο δράσης έχει δύο μακροπρόθεσμες στρατηγικές προτεραιότητες: i) την προώθηση της ανάπτυξης ενός οικοσυστήματος ψηφιακής εκπαίδευσης υψηλών επιδόσεων και ii) την ενίσχυση των ψηφιακών ικανοτήτων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Προκειμένου να ενισχυθεί η συνεργασία και η ανταλλαγή στον τομέα της ψηφιακής εκπαίδευσης σε επίπεδο ΕΕ, η Επιτροπή θα δημιουργήσει έναν ευρωπαϊκό κόμβο ψηφιακής εκπαίδευσης που θα προωθήσει τη συνεργασία και τις συνέργειες μεταξύ τομέων πολιτικής που άπτονται της ψηφιακής εκπαίδευσης, θα δημιουργήσει ένα δίκτυο εθνικών συμβουλευτικών υπηρεσιών και θα ενισχύσει τον διάλογο μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.
Και οι δύο πρωτοβουλίες θα τροφοδοτήσουν επίσης την τρίτη ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής για την εκπαίδευση, την οποία η Επιτροπή θα φιλοξενήσει διαδικτυακά στις 10 Δεκεμβρίου για να φέρει σε επαφή τους υπουργούς και τα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη με σκοπό να συζητήσουν πώς θα κάνουν την εκπαίδευση και την κατάρτιση κατάλληλες για την ψηφιακή εποχή.
Τα μέλη του Σώματος των επιτρόπων προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις
Η εκτελεστική αντιπρόεδρος αρμόδια για μια Ευρώπη έτοιμη για την ψηφιακή εποχή, κ. Μαγκρέιτε Βέστεϊγιερ, δήλωσε: «Η εκπαίδευση και η κατάρτιση έχουν διαταραχτεί σε πολύ μεγάλο βαθμό λόγω της νόσου COVID-19 και της ταχείας μετάβασης στην εξ αποστάσεως και τη διαδικτυακή μάθηση. Η μαζική χρήση της τεχνολογίας έφερε στο φως κενά και αποκάλυψε αδυναμίες. Το γεγονός αυτό αποτελεί επίσης μια ευκαιρία για τον επαναπροσδιορισμό της εκπαίδευσης και της κατάρτισης για την ψηφιακή εποχή. Το 95 % όσων απάντησαν στη δημόσια διαβούλευση σχετικά με το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση θεωρούν την κρίση σημείο καμπής για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται η τεχνολογία στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Είναι η στιγμή να δώσουμε ώθηση ώστε να διαμορφωθεί και να εκσυγχρονιστεί η εκπαίδευση για την ψηφιακή εποχή.»
Ο αντιπρόεδρος αρμόδιος για την προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής, κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, δήλωσε: «Η εκπαίδευση αποτελεί βασικό πυλώνα του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας. Το όραμά μας για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης είναι βαθιά ριζωμένο στις αξίες της ελευθερίας, της πολυμορφίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Μαζί με το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση, προτείνουμε νέες πρωτοβουλίες για μάθηση και συνεργασία σε ολόκληρη την ήπειρο. Για τους νέους, για τους πολίτες, για την ευημερία μας.»
Η επίτροπος αρμόδια για θέματα καινοτομίας, έρευνας, πολιτισμού, εκπαίδευσης και νεολαίας, κ. Μαρία Γκαμπριέλ, δήλωσε: «Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης και το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση είναι στοιχεία απαραίτητα για την ευρωπαϊκή ανάκαμψη και τη μελλοντική ανάπτυξη. Καθορίζουν ένα κοινό όραμα για το μέλλον της εκπαίδευσης, το οποίο συνδέεται με τις δεσμεύσεις μας για την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση. Τώρα πρέπει να επικεντρωθούμε στην εφαρμογή και στη δημιουργία συνεργειών μεταξύ τους.»
Ιστορικό
Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης έχει τις ρίζες του στην εκπαιδευτική συνεργασία που υφίσταται εδώ και δεκαετίες σε επίπεδο ΕΕ. Το στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (ΕΚ 2020) συνέβαλε στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και αμοιβαίας κατανόησης για τη στήριξη των πρώτων πρωτοβουλιών του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης.
Το 2017 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συζήτησαν για την εκπαίδευση και την κατάρτιση στην κοινωνική σύνοδο κορυφής του Γκέτεμποργκ, με γνώμονα την ανακοίνωση της Επιτροπής στην οποία παρουσιάζεται το όραμά της για έναν Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης έως το 2025. Οι συζητήσεις αυτές οδήγησαν στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, του Δεκεμβρίου του 2017, τα οποία καλούσαν τα κράτη μέλη, το Συμβούλιο και την Επιτροπή να προωθήσουν το θεματολόγιο του Γκέτεμποργκ. Έχουν ήδη αναπτυχθεί πολλές πρωτοβουλίες. Έχοντας ως βάση αυτή την πλούσια κληρονομιά, η σημερινή ανακοίνωση παρουσιάζει ένα όραμα για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης, καθώς και μια ενισχυμένη προσέγγιση για την επίτευξή του έως το 2025. Ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης συνδέεται επίσης με το Next Generation EU και τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περίοδο 2021-2027.
Στο πλαίσιο αυτό, το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο των προσπαθειών της Επιτροπής να στηρίξει την ψηφιακή μετάβαση στην Ευρώπη. Βασίζεται στο πρώτο σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση, το οποίο εγκρίθηκε τον Ιανουάριο του 2018 και λήγει στο τέλος του τρέχοντος έτους. Είναι πιο φιλόδοξο ως προς την εμβέλειά του, ιδίως γιατί διαθέτει ευρύτερο πεδίο εφαρμογής πέραν της τυπικής εκπαίδευσης και γιατί θα διαρκέσει περισσότερο, έως το 2027.