Το βράδυ της Δευτέρας επήλθε προσωρινή συμφωνία για τη μεταρρύθμιση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, με στόχο τη βελτίωση της πρόληψης, της ετοιμότητας και των επιχειρησιακών ικανοτήτων.
Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφώνησαν να ενισχύσουν το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο για την πολιτική προστασία, αντιδρώντας στην άνευ προηγουμένου εμπειρία της πανδημίας COVID-19. Στόχος των νέων διατάξεων είναι να εξασφαλιστεί ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα είναι καλύτερα προετοιμασμένα για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης μεγάλης κλίμακας, ιδίως όταν αυτές επηρεάζουν ταυτόχρονα πολλές χώρες.
Για την ταχύτερη παροχή βοήθειας για την αντιμετώπιση κρίσεων, η Επιτροπή θα είναι σε θέση να αποκτήσει άμεσα τις απαραίτητες προμήθειες, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, μέσω του rescEU.
1,263 δισ. ευρώ θα διατεθούν στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ στο πλαίσιο της περιόδου χρηματοδότησης 2021-2027, ενώ θα πρέπει να συνυπολογιστούν και τα 2,056 δισ. ευρώ του Σχεδίου Ανάκαμψης της ΕΕ. Οι συνολικοί πόροι του προϋπολογισμού στην κατεύθυνση αυτή πενταπλασιάζονται σε σχέση με την προηγούμενη επταετή περίοδο. Το Κοινοβούλιο μερίμνησε ώστε να χρηματοδοτηθούν επαρκώς οι τρεις πυλώνες του μηχανισμού (πρόληψη, ετοιμότητα και αντιμετώπιση καταστροφών), προστατεύοντας τα κονδύλια για την πρόληψη.
Κάθε φορά που οι πόροι του rescEU χρησιμοποιούνται από τα κράτη μέλη, η δράση της ΕΕ θα είναι πλέον πιο ορατή και θα τυγχάνει μεγαλύτερης αναγνώρισης, καθώς οι χώρες που απευθύνονται στο μηχανισμό θα πρέπει να αναγνωρίζουν ότι τους διατίθενται πόροι προερχόμενοι από την ΕΕ.
Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα καθορίσουν επίσης συγκεκριμένους στόχους για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις καταστροφές, στηρίζοντας τις δράσεις πρόληψης και ετοιμότητας. Η θέσπιση των στόχων αυτών αποσκοπεί στη βελτίωση της ικανότητας της ΕΕ και των κρατών μελών να αντεπεξέρχονται στις επιπτώσεις των μεγάλης κλίμακας διασυνοριακών καταστροφών.
Ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νίκος Ανδρουλάκης δήλωσε: «Πριν από ένα χρόνο, η πανδημία χτύπησε την πόρτα της Ευρώπης. Πριν από ένα χρόνο, δεν υπήρξε ανταπόκριση στο αίτημα της Ιταλίας για στήριξη μέσω του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης, καθώς τα κράτη μέλη βρίσκονταν αντιμέτωπα με το φάσμα των άμεσων επιπτώσεων της πανδημίας.
Η συμφωνία που πετύχαμε σήμερα εξασφαλίζει ότι καμία έκκληση για βοήθεια από χώρα της ΕΕ προς την Ένωση δεν θα μείνει αναπάντητη. Είμαι περήφανος για την ταχύτητα, την αίσθηση του επείγοντος και τη φιλοδοξία που ενέπνευσε το Κοινοβούλιο τόσο στις προτάσεις του, όσο και στο αποτέλεσμα αυτό κάνοντας ένα σημαντικό βήμα αλληλεγγύης. Το rescEU σημαίνει ότι μαζί είμαστε ισχυρότεροι».
Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο αναμένεται τώρα να εγκρίνουν το περιεχόμενο της συμφωνίας.
Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ δημιουργήθηκε το 2013 ως σύστημα εθελοντικής συμμετοχής των κρατών μελών για να συνδράμει τις χώρες της ΕΕ στην αντιμετώπιση των όλο και συχνότερων φυσικών καταστροφών. Από το 2019, με τη δημιουργία του rescEU, η ΕΕ μπορεί να προμηθεύεται συλλογικά πόρους για την παροχή βοήθειας σε χώρες που έχουν πληγεί από καταστροφές, όταν η ικανότητα των κρατών μελών να ανταποκριθούν σε καταστροφές είναι βρίσκεται στα όριά του.
Κατά τη διάρκεια της σημερινής κρίσης της πανδημίας COVID-19, μηχανισμός πολιτικής προστασίας της ΕΕ διευκόλυνε τον επαναπατρισμό περισσότερων από 90.000 Ευρωπαίων πολιτών από όλο τον κόσμο. Πάνω από 1,3 εκατομμύρια προστατευτικές μάσκες, καθώς και αναπνευστήρες, μέσα ατομικής προστασίας, θεραπευτικά μέσα και άλλες προμήθειες έχουν αγοραστεί και διαμοιραστεί μέσω του rescEU για τη στήριξη των εθνικών συστημάτων υγείας. Ένα νέο στρατηγικό ιατρικό απόθεμα στο πλαίσιο του rescEU, το οποίο επί του παρόντος φιλοξενείται από εννέα χώρες της ΕΕ, επιτρέπει στην ΕΕ να αντιδρά ταχύτερα σε κρίσεις.
