Το Κοινοβούλιο θα επιδιώξει σειρά αλλαγών στους προτεινόμενους κανόνες περί πολιτικής διαφήμισης, για να καταστούν οι εκλογές και τα δημοψηφίσματα πιο διαφανή και ανθεκτικά στις παρεμβάσεις.
Την Πέμπτη, με 433 ψήφους υπέρ, 61 κατά και 110 αποχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έδωσε ισχυρή διαπραγματευτική εντολή στον επικεφαλής διαπραγματευτή του Sandro Gozi (Renew, Γαλλία), με βάση την πρόταση της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών. Η έγκριση από την ολομέλεια σημαίνει ότι μπορούν τώρα να ξεκινήσουν συνομιλίες με εκπροσώπους των κρατών μελών, με στόχο να συμφωνηθεί η τελική μορφή του κειμένου εγκαίρως για τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024.
Περιορισμός των στρατηγικών στόχευσης και de facto απαγόρευση της μικροστόχευσης
Σύμφωνα με τις αλλαγές που θα επιδιώξουν οι ευρωβουλευτές επί της αρχικής πρότασης της Επιτροπής, μόνο τα προσωπικά δεδομένα για τα οποία υπάρχει ρητή πρόβλεψη για χρήση για διαδικτυακή πολιτική διαφήμιση θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παρόχους διαφημίσεων. Ως εκ τούτου, δεν θα είναι δυνατή η μικροστόχευση («microtargeting»), μια πρακτική που χρησιμοποιεί δεδομένα των καταναλωτών και δημογραφικά στοιχεία για τον προσδιορισμό των ενδιαφερόντων συγκεκριμένων ατόμων. Το Κοινοβούλιο θα απαιτήσει ακόμη συμπληρωματικές διατάξεις για την περαιτέρω ρύθμιση της ευρύτερης δραστηριότητας στόχευσης, όπως η γενική απαγόρευση της χρήσης δεδομένων ανηλίκων.
Αντιμετώπιση των παρεμβάσεων από τρίτες χώρες
Οι ευρωβουλευτές προτείνουν να απαγορευτεί η χρηματοδότηση πολιτικών διαφημίσεων στην ΕΕ από οντότητες που εδρεύουν σε τρίτες χώρες. Προκειμένου να διευκρινίζεται πού εδρεύουν αυτού του τύπου οι οντότητές, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη πού βρίσκεται το πρόσωπο που ασκεί τον τελικό έλεγχο σε αυτές.
Μεγαλύτερη διαφάνεια
Οι ευρωβουλευτές προέβησαν επίσης σε σημαντικές αλλαγές επί της αρχικής πρότασης για να διασφαλίσουν ότι οι πολίτες, οι αρχές και οι δημοσιογράφοι θα έχουν εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις πολιτικές διαφημίσεις. Μεταξύ άλλων προτάσεων, το Κοινοβούλιο τάσσεται υπέρ της δημιουργίας διαδικτυακής βάσης πληροφοριών για όλες τις διαδικτυακές πολιτικές διαφημίσεις και συναφή δεδομένα.
Θα πρέπει να είναι ευκολότερο να ληφθούν πληροφορίες σχετικά με το ποιος χρηματοδοτεί μια διαφήμιση, σχετικά με το κόστος της και την προέλευση των χρημάτων που χρησιμοποιούνται. Άλλες πληροφορίες που θα πρέπει επίσης να δημοσιεύονται περιλαμβάνουν το κατά πόσον μια διαφήμιση έχει ανασταλεί λόγω παραβίασης σχετικών κανόνων, τις συγκεκριμένες ομάδες ατόμων στις οποίες στοχεύει και ποια προσωπικά δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν για τον σκοπό αυτό, καθώς και μετρήσεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα της διαφήμισης. Οι ευρωβουλευτές επιθυμούν να θεσπίσουν ειδικό δικαίωμα για τους δημοσιογράφους να λαμβάνουν τέτοιες πληροφορίες.
Εκ νέου κυρώσεις σε περίπτωση επανάληψης μιας παράβασης
Οι ευρωβουλευτές εισάγουν τη δυνατότητα επιβολής περιοδικών κυρώσεων για επανειλημμένη παράβαση, αλλά και την υποχρέωση των μεγάλων παρόχων διαφημιστικών υπηρεσιών να αναστέλλουν τις υπηρεσίες τους για 15 ημέρες προς συγκεκριμένο πελάτη σε περίπτωση σοβαρών και συστημικών παραβάσεων. Η Επιτροπή θα είναι σε θέση να θεσπίσει ελάχιστες κυρώσεις σε επίπεδο ΕΕ.
Το εγκριθέν κείμενο επιδιώκει να ενισχύσει επίσης τις εξουσίες των εθνικών αρχών και να ενισχύσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων ώστε να ξεκινά έρευνες για εικαζόμενες παραβάσεις και να επιβάλει τους κανόνες.
Δηλώσεις
Παίρνοντας το λόγο στην συζήτηση στην ολομέλεια του ΕΚ την Τετάρτη, ο εισηγητής Sandro Gozi δήλωσε: «Υπάρχει υπερβολική αθέμιτη επιρροή στις δημοκρατικές διεργασίες μας. Ως νομοθέτες, έχουμε την ευθύνη να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα αλλά και να διασφαλίσουμε ότι ο διάλογος παραμένει ανοιχτός και ελεύθερος. Η νομοθεσία αυτή δε θα καταργήσει την πολιτική διαφήμιση, παρά τις φήμες που διαδίδουν στο διαδίκτυο οι μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες, ούτε θα περιορίσει την ελευθερία της έκφρασης. Το μόνο που θα περιορίσει είναι η καταχρηστική πολιτική διαφήμιση.»
Επόμενα βήματα
Σύντομα θα ξεκινήσουν συνομιλίες μεταξύ των δύο συννομοθετών, των διαπραγματευτών του Κοινοβουλίου και της Προεδρίας του Συμβουλίου που εκπροσωπεί τα κράτη μέλη, η εντολή των οποίων για διαπραγματεύσεις εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2022.
