Η Επιτροπή Γιούνκερ έχει αναγάγει σε προτεραιότητά της την καταπολέμηση της φοροαποφυγής, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Από τις 26 Ιουνίου τίθεται σε ισχύ η τέταρτη οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η οδηγία αυτή ενισχύει τους υπάρχοντες κανόνες και θα καταστήσει αποτελεσματικότερη την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Επιπλέον, ενισχύει τη διαφάνεια με σκοπό την αποτροπή της φοροαποφυγής. Η οδηγία τίθεται σε ισχύ καθώς βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο συζητήσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με επιπλέον μέτρα για την περαιτέρω ενίσχυσή της.
Η Επιτροπή δημοσίευσε έκθεση η οποία παράσχει υποστήριξη στις αρχές των κρατών μελών για την καλύτερη αντιμετώπιση στην πράξη των κινδύνων που σχετίζονται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Όπως απαιτείται από τη νέα οδηγία, η Επιτροπή προέβη σε εκτίμηση των κινδύνων που σχετίζονται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας σε διάφορους τομείς και διάφορα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Η έκθεση εντοπίζει τους τομείς που υπόκεινται στον μεγαλύτερο κίνδυνο και τις ευρύτερα διαδεδομένες τεχνικές τις οποίες χρησιμοποιούν οι εγκληματίες για τη νομιμοποίηση παράνομων κεφαλαίων.
Ο κ. Φρανς Τίμερμανς, πρώτος Αντιπρόεδρος, δήλωσε: «Τα νομιμοποιημένα έσοδα από παράνομες δραστηριότητες αποτελούν οξυγόνο για την εγκληματικότητα, την τρομοκρατία και τη φοροαποφυγή. Πρέπει να διακόψουμε την παροχή του οξυγόνου αυτού με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Οι σημερινοί ισχυρότεροι κανόνες αποτελούν σημαντικό βήμα προόδου, τώρα όμως έχουμε ανάγκη από μια ταχεία συμφωνία σχετικά με τις περαιτέρω βελτιώσεις τις οποίες πρότεινε η Επιτροπή τον περασμένο Ιούνιο».
Η Επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων, κ. Βιέρα Γιούροβα, δήλωσε: «Οι τρομοκράτες και οι εγκληματίες εξακολουθούν να βρίσκουν τρόπους για να χρηματοδοτούν τις δραστηριότητές τους και να νομιμοποιούν τα παράνομα κέρδη τους, επαναδιοχετεύοντάς τα στην οικονομία. Οι νέοι κανόνες που τίθενται σε ισχύ από σήμερα έχουν καίρια σημασία για την κάλυψη περαιτέρω κενών. Καλώ όλα τα κράτη μέλη να τους θέσουν σε εφαρμογή χωρίς καθυστέρηση: εάν μια χώρα εφαρμόζει χαμηλότερα πρότυπα, αποδυναμώνεται η δυνατότητα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας σε όλη την ΕΕ. Ζητώ επίσης να επιτευχθεί γρήγορα συμφωνία σχετικά με τις περαιτέρω αναθεωρήσεις που πρότεινε η Επιτροπή σε συνέχεια της υπόθεσης των εγγράφων του Παναμά, ώστε να αυξηθεί η διαφάνεια σε ό,τι αφορά τους πραγματικούς δικαιούχους».
Ενίσχυση των υφιστάμενων κανόνων
Η τέταρτη οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ενισχύει τους υπάρχοντες κανόνες εισάγοντας τις παρακάτω τροποποιήσεις:
- ενίσχυση της υποχρέωσης εκτίμησης των κινδύνων για τις τράπεζες, τους δικηγόρους και τους λογιστές·
- θέσπιση ξεκάθαρων απαιτήσεων διαφάνειας ως προς τον πραγματικό δικαιούχο των εταιρειών. Οι σχετικές πληροφορίες θα φυλάσσονται σε κεντρικό μητρώο, για παράδειγμα εμπορικό, και θα είναι διαθέσιμες στις εθνικές αρχές και στις υπόχρεες οντότητες·
- διευκόλυνση της συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών από διαφορετικά κράτη μέλη, με σκοπό τον εντοπισμό και την παρακολούθηση ύποπτων μεταφορών χρηματικών ποσών για την πρόληψη και τον εντοπισμό του εγκλήματος ή τρομοκρατικών δραστηριοτήτων·
- θέσπιση συνεκτικής πολιτικής έναντι των τρίτων χωρών που δεν εφαρμόζουν επαρκείς κανόνες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας·
- ενίσχυση των εξουσιών των αρμόδιων αρχών σε ό,τι αφορά την επιβολή κυρώσεων.
Τον Ιούλιο του 2016, η Επιτροπή ενέκρινε πρόταση για την περαιτέρω ενίσχυση των εν λόγω κανόνων της ΕΕ για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και να αυξηθεί η διαφάνεια σχετικά με τα πρόσωπα που είναι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες εταιρειών και εταιρειών καταπιστευματικής διαχείρισης (trust). Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να ολοκληρώσουν το νομοθετικό τους έργο το ταχύτερο δυνατόν, έτσι ώστε οι νέοι κανόνες να τεθούν σύντομα σε εφαρμογή. Οι εν λόγω κανόνες, που αποτελούν συνέχεια της τέταρτης οδηγίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, θα δημιουργήσουν ισχυρότερο ενωσιακό πλαίσιο για την καταπολέμηση αυτή.
Βελτίωση της εκτίμησης των κινδύνων σε όλη την εσωτερική αγορά
Η έκθεση υπερεθνικής εκτίμησης των κινδύνων είναι ένα εργαλείο που σκοπό έχει να βοηθήσει τα κράτη μέλη να εντοπίζουν, να αναλύουν και να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους που σχετίζονται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Αναλύει τους κινδύνους στον χρηματοπιστωτικό και στον μη χρηματοπιστωτικό τομέα· εξετάζει επίσης νέους αναδυόμενους κινδύνους, όπως τα εικονικά νομίσματα και οι πλατφόρμες συμμετοχικής χρηματοδότησης. Η έκθεση περιλαμβάνει:
- εκτενή χαρτογράφηση των κινδύνων ανά τομέα και κατάλογο των μέσων που χρησιμοποιούν συχνότερα οι εγκληματίες για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες·
- συστάσεις προς τα κράτη μέλη για την κατάλληλη αντιμετώπιση των εντοπιζόμενων κινδύνων, όπως για παράδειγμα με μεγαλύτερη έμφαση στην ανάλυση των κινδύνων ή με εποπτικές ενέργειες ως προς συγκεκριμένες δραστηριότητες.
Τέλος, η Επιτροπή δεσμεύεται επίσης να διερευνήσει τρόπους ενίσχυσης της λειτουργίας και της διασυνοριακής συνεργασίας των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών.
Επόμενα βήματα
Σχετικά με την τέταρτη οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
Τα κράτη μέλη όφειλαν να γνωστοποιήσουν τη μεταφορά της τέταρτης οδηγίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στο εθνικό τους δίκαιο έως σήμερα, 26 Ιουνίου 2017. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ελέγξει τώρα την πρόοδο της μεταφοράς της οδηγίας στα εθνικά δίκαια και θα προβεί χωρίς καθυστέρηση σε περαιτέρω ενέργειες αναφορικά με τα κράτη μέλη που τυχόν δεν έχουν ακόμη λάβει τα αναγκαία μέτρα.
Σχετικά με την έκθεση υπερεθνικής εκτίμησης των κινδύνων
Η Επιτροπή θα προβεί στις απαραίτητες ενέργειες που παρουσιάζονται στην έκθεση, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η διερεύνηση τρόπων για να ενισχυθεί η λειτουργία και η διασυνοριακή συνεργασία των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών μέσω ειδικών ενωσιακών κανόνων. Θα συνεργαστεί επίσης με τα κράτη μέλη με σκοπό την παρακολούθηση της εφαρμογής των συστάσεων.
Η Επιτροπή θα συνεχίσει να εξετάζει την εξέλιξη των κινδύνων που σχετίζονται με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, και θα εκδώσει νέα εκτίμηση των κινδύνων αυτών το αργότερο έως τον Ιούνιο του 2019. Στη συνέχεια, νέα εκτίμηση θα εκδίδεται κάθε δύο χρόνια.
Ιστορικό
Το νέο πλαίσιο καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες αποτελείται από δύο νομικές πράξεις (IP/15/5001): την «τέταρτη οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες» και «τον κανονισμό για τις μεταφορές χρηματικών ποσών», που εγκρίθηκαν στις 20 Μαΐου 2015.
Τον Ιούλιο του 2016, η Επιτροπή παρουσίασε πρόταση για την καλύτερη καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και τη διασφάλιση της αυξημένης διαφάνειας των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, σε συνέχεια των αποκαλύψεων για τα έγγραφα του Παναμά (IP/16/2380). Οι τροποποιήσεις αυτές στοχεύουν σε αυξημένο επίπεδο διασφαλίσεων για τις χρηματοοικονομικές ροές από τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου, ενίσχυση της πρόσβασης που διαθέτουν οι μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών σε πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των κεντρικών μητρώων τραπεζικών λογαριασμών, και αντιμετώπιση των κινδύνων χρηματοδότησης της τρομοκρατίας οι οποίοι συνδέονται με εικονικά νομίσματα και προπληρωμένες κάρτες. Επί του παρόντος η πρόταση βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και αναμένεται να εγκριθεί εντός του 2017.
