Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε σήμερα αιτιολογημένες γνώμες στην Τσεχική Δημοκρατία, στην Ουγγαρία και στην Πολωνία λόγω μη συμμόρφωσης με τις νομικές υποχρεώσεις που υπέχουν στον τομέα της μετεγκατάστασης.
Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις για ανάληψη δράσης και τις διαδικασίες επί παραβάσει που κίνησε η Επιτροπή τον περασμένο μήνα, οι τρεις αυτές χώρες εξακολουθούν να παραβιάζουν τις νομικές υποχρεώσεις τους και έχουν δείξει αδιαφορία για τις δεσμεύσεις τους απέναντι στην Ελλάδα, στην Ιταλία και σε άλλα κράτη μέλη.
Στις 15 Ιουνίου 2017 η Επιτροπή κίνησε διαδικασίες επί παραβάσει και απέστειλε προειδοποιητικές επιστολές στην Τσεχική Δημοκρατία, στην Ουγγαρία και στην Πολωνία. Οι απαντήσεις που δόθηκαν δεν κρίθηκαν ικανοποιητικές, διότι καμία από αυτές δεν συνοδευόταν από ένδειξη ότι τα εν λόγω κράτη μέλη θα ξεκινήσουν σύντομα τις μετεγκαταστάσεις στο έδαφός τους. Κανένα από τα επιχειρήματα που προβλήθηκαν —είτε πρόκειται για την εκκρεμούσα δικαστική υπόθεση κατά του Συμβουλίου που δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα, για την επίδειξη αλληλεγγύης με άλλον τρόπο ή για δυσκολίες κατά τη διενέργεια των ελέγχων ασφάλειας— δεν δικαιολογεί τη μη ανάληψη δέσμευσης για διαθέσιμες θέσεις. Για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει το επόμενο στάδιο της διαδικασίας επί παραβάσει.
Οι αποφάσεις του Συμβουλίου απαιτούν από τα κράτη μέλη να δεσμεύονται για διαθέσιμες θέσεις για μετεγκατάσταση κάθε τρεις μήνες, ώστε να διασφαλίζεται η ταχεία και εύρυθμη υλοποίηση της διαδικασίας μετεγκατάστασης. Η Ουγγαρία δεν έχει αναλάβει καμία απολύτως δράση από τότε που ξεκίνησε το πρόγραμμα μετεγκατάστασης, ενώ η Πολωνία δεν έχει πραγματοποιήσει καμία μετεγκατάσταση και καμία δέσμευση από τον Δεκέμβριο του 2015. Η Τσεχική Δημοκρατία δεν έχει πραγματοποιήσει καμία μετεγκατάσταση από τον Αύγουστο του 2016 και καμία νέα δέσμευση εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο.
Επόμενα βήματα
Η αιτιολογημένη γνώμη αποτελεί το δεύτερο βήμα της διαδικασίας επί παραβάσει και συνίσταται σε επίσημο αίτημα συμμόρφωσης με το δίκαιο της ΕΕ, με το οποίο καλούνται τα κράτη μέλη να ενημερώσουν την Επιτροπή σχετικά με τα μέτρα που έχουν λάβει για να συμμορφωθούν εντός συγκεκριμένης προθεσμίας. Δεδομένου ότι οι αποφάσεις του Συμβουλίου για τη μετεγκατάσταση εκδόθηκαν ως απόκριση σε επείγουσα κατάσταση και λαμβανομένων υπόψη των επανειλημμένων εκκλήσεων προς τα τρία κράτη μέλη, οι αρχές της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Ουγγαρίας και της Πολωνίας έχουν πλέον προθεσμία ενός μήνα για να απαντήσουνστην αιτιολογημένη γνώμη, αντί της συνήθους δίμηνης προθεσμίας. Αν δεν ληφθεί απάντηση ή αν τα σχόλια που περιέχει η απάντηση δεν είναι ικανοποιητικά, η Επιτροπή δύναται να αποφασίσει να κινήσει το επόμενο στάδιο της διαδικασίας επί παραβάσει, και να παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο της ΕΕ.
Ιστορικό
Το προσωρινό πρόγραμμα επείγουσας μετεγκατάστασης θεσπίστηκε με δύο αποφάσεις του Συμβουλίου τον Σεπτέμβριο του 2015, στις οποίες τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν για τη μετεγκατάσταση ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας από την Ιταλία και την Ελλάδα.
Η Επιτροπή υποβάλλει σε τακτική βάση εκθέσεις σχετικά με την εφαρμογή των δύο αποφάσεων του Συμβουλίου μέσω των τακτικών εκθέσεών της για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση, στο πλαίσιο των οποίων ζήτησε να αναληφθεί η αναγκαία δράση. Όπως αναφέρθηκε στη σημερινή 14η έκθεση για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση, ο ρυθμός μετεγκατάστασης αυξήθηκε σημαντικά το 2017: από τον Νοέμβριο του 2016 πραγματοποιήθηκαν περισσότερες από 1 000 μεταφορές κάθε μήνα και τον Ιούνιο του 2017 σημειώθηκε νέο μηνιαίο ρεκόρ με περισσότερες από 3 000 μεταφορές. Στις 26 Ιουλίου ο συνολικός αριθμός μετεγκαταστάσεων ανερχόταν σε 24 676 (16 803 από την Ελλάδα και 7 873 από την Ιταλία).
Δεδομένου ότι τα περισσότερα κράτη μέλη αναλαμβάνουν δεσμεύσεις και πραγματοποιούν μετεγκαταστάσεις τακτικά, είναι απολύτως εφικτή η μεταφορά όλων των επιλέξιμων ατόμων έως τον Σεπτέμβριο του 2017, εάν ο ρυθμός μετεγκατάστασης διατηρηθεί για την Ελλάδα και ενταθεί περαιτέρω για την Ιταλία. Κατά την παρούσα τελική φάση, έχει ουσιώδη σημασία τα κράτη μέλη να επιταχύνουν τις μετεγκαταστάσεις και να αναλάβουν επαρκείς δεσμεύσεις ώστε να δημιουργηθεί αρκετά μεγάλο αποθεματικό θέσεων για τη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι πιθανόν να φθάσουν έως τις 26 Σεπτεμβρίου. Σε κάθε περίπτωση, η νομική υποχρέωση των κρατών μελών όσον αφορά τη μετεγκατάσταση δεν θα παύσει μετά τον Σεπτέμβριο: οι αποφάσεις του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση ισχύουν για όλα τα πρόσωπα που θα φθάσουν στην Ελλάδα ή στην Ιταλία έως τις 17 Σεπτεμβρίου ή έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2017, αντίστοιχα, και στη συνέχεια οι επιλέξιμοι αιτούντες πρέπει να μετεγκατασταθούν εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος.
