«Όταν ήρθαν να πάρουν εμένα, δεν είχε απομείνει κανείς να αντιδράσει»…
Σήμερα περισσότερο παρά ποτέ, δεν πρέπει να λησμονούμε αυτά που γράφτηκαν λίγο πριν τη λαίλαπα του Δεύτερου Μεγάλου Πολέμου Μεσοπολέμου.
«Όταν ήρθαν να πάρουν τους τσιγγάνους δεν αντέδρασα.
Δεν ήμουν τσιγγάνος.
Όταν ήρθαν να πάρουν τους κομμουνιστές δεν αντέδρασα.
Δεν ήμουν κομμουνιστής.
Όταν ήρθαν να πάρουν τους Εβραίους δεν αντέδρασα.
Δεν ήμουν Εβραίος.
Όταν ήρθαν να πάρουν εμένα,
Δεν είχε απομείνει κανείς για να αντιδράσει…». Τα λόγια αυτά αποδίδονται στο Γερμανό πάστορα Martin Niemöller αν και έχουν από πολλούς αποδοθεί στον Μπρέχτ.
Η απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να μετατρέψει τον πιο εμβληματικό ναό της Ορθοδοξίας σε μουσουλμανικό τέμενος έχει προκαλέσει την παγκόσμια, λεκτική μέχρι τώρα, κατακραυγή. Η Τουρκία φέρει την αποκλειστική ευθύνη για την βαθύτατη προσβολή και την ύβρη για την εποχή μας, μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Όμως η απόφαση Ερντογάν για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, αν και ένα χρόνο πριν, την περίοδο των δημοτικών εκλογών, είχε απορρίψει ο ίδιος αυτό το ενδεχόμενο ως μία λανθασμένη και επιζήμια επιλογή.
Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο περιστατικό αλλά εντάσσεται στην γενικότερη προσπάθεια αναθεωρητισμού από πλευράς της κυβέρνησης της Τουρκίας.
Ήδη από το 2007 μόνιμο στόχο της αποτελούν οι εκκλησίες της Αγίας Σοφίας που βρίσκονται στην Τουρκία και μετατρέπονται σταδιακά σε μουσουλμανικά τεμένη. Το 2007 η Αγία Σοφία της Βιζύης (Ανατολική Θράκη), το 2011 η Αγία Σοφία της Νίκαιας (Ιζνικ) και το 2013 η Αγία Σοφία της Τραπεζούντας.
Ο Τούρκος πρόεδρος την Παρασκευή 10 Ιουλίου, στο διάγγελμα του για την αναγγελία της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, δεσμεύτηκε να «απελευθερώσει» το τέμενος Αλ-Ακσα από το Ισραήλ, ενώ συνέδεσε την απόφασή του με την αναβίωση του Ισλάμ από την Μπουχάρα του Ουζμπεκιστάν μέχρι την Ανδαλουσία της Ισπανίας.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθούν δύο ακόμη ζητήματα πολιτικού συμβολισμού που προσπάθησε να επιχειρήσει με το διάγγελμά του ο Τούρκος πρόεδρος. Πρώτον, ο χρόνος της ανακοίνωσης του διαγγέλματος (20.53 μ.μ.) αποτελεί σύμφωνα με το θρύλο την ώρα Άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τα στρατεύματα του Σουλτάνου Μωάμεθ το 1453 (επίσης, το 2053 συμπληρώνονται 600 χρόνια από την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως).
Δεύτερον, η αναγγελία ότι η πρώτη μουσουλμανική προσευχή θα πραγματοποιηθεί στις 24 Ιουλίου που είναι η ημερομηνία υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης του 1923. Μία Διεθνής Συνθήκη που θέτει σε διαρκή αμφισβήτηση η Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν εδώ και μερικά χρόνια και έχει καταδικαστεί απερίφραστα γι’ αυτό από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όλους τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ας σημειωθεί, επίσης, ότι με τη Συνθήκη της Λωζάννης που καθορίστηκαν τα σύνορα της σημερινής Τουρκίας, η Τουρκία απώλεσε κάθε προνόμιο που είχε η Οθωμανική Αυτοκρατορία στη Λιβύη (Άρθρο 22).
Η Τουρκία παραμένει μία υπό ένταξη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά οι ενέργειες, οι πρακτικές και οι δηλώσεις της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας σε όλα τα επίπεδα καμία σχέση δεν έχουν με τις Αρχές και τις Αξίες της Ευρώπης.
Μία Ευρώπη που καλείται σήμερα με αφορμή τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας, του εμβληματικού ναού της Ορθοδοξίας για 1.500 χρόνια να αντιδράσει δυναμικά.
Να υπερασπιστεί την ταυτότητα και τον πολιτισμό της.
