Τα διδάγματα της πανδημίας για τη διαχείριση μελλοντικών κρίσεων και η πρόοδος του σχεδίου ανάκαμψης από τον COVID-19 βρέθηκαν στο επίκεντρο ειδικής διάσκεψης του ΕΚ, στις 16 Μαρτίου.
Στόχος της διάσκεψης ήταν η άντληση διδαγμάτων από τα πρώτα βήματα του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ, ο οποίος στηρίζει την εφαρμογή επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη και βοηθάει τους ιδιοκτήτες και υπαλλήλους επιχειρήσεων να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης του COVID-19.
Οι συμμετέχοντες, μεταξύ των οποίων ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα, ευρωβουλευτές και μέλη εθνικών κοινοβουλίων υπογράμμισαν ότι η ΕΕ βρίσκεται ήδη αντιμέτωπη με νέα κρίση, με τις τιμές να ανεβαίνουν στα ύψη και εκατομμύρια πρόσφυγες να αναζητούν καταφύγιο στην ΕΕ λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Ταυτόχρονα, πολλοί επέμειναν ότι ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης παρέχουν ένα αποτελεσματικό πλαίσιο αντιμετώπισης των αναδυόμενων προκλήσεων, συμβάλλοντας για παράδειγμα στη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης και στην εφαρμογή δομικών μεταρρυθμίσεων.
Χρησιμοποιήστε υπάρχοντα εργαλεία, τονίζουν οι ευρωβουλευτές
Ο Ζίγκφριντ Μουρεσάν (ΕΛΚ, Ρουμανία), ένας από τους τρεις εισηγητές του Κοινοβουλίου για την εφαρμογή των σχεδίων ανάκαμψης, δήλωσε ότι η δημιουργία νέων μηχανισμών στήριξης απαιτεί χρόνο και παρότρυνε τη χρήση των εργαλείων που η ΕΕ έχει ήδη στη διάθεσή της – τον προϋπολογισμό της για την περίοδο 2021-2027 και τα κονδύλια ανάκαμψης, που ανέρχονται συνολικά σε 1,8 τρισ. ευρώ – για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων προκλήσεων.
Υπογράμμισε δε τη σημασία του έργου του Κοινοβουλίου όσον αφορά την επισκόπηση των σχεδίων ανάκαμψης: “Τα επόμενα χρόνια, η ΕΕ θα ξοδέψει περισσότερα χρήματα από ποτέ, γι’ αυτό λοιπόν πρέπει να βεβαιωθούμε ότι τα χρήματα θα καταλήξουν στα χέρια των δικαιούχων”.
“Το σχέδιο ανάκαμψης κατέρριψε αρκετά ταμπού”, είπε η συνεισηγήτρια Έιντερ Γκαρντιαθάμπαλ (Σοσιαλιστές & Δημοκράτες, Ισπανία), υποδεικνύοντας την έκδοση κοινού χρέους και τη συμφωνία σχετικά με τους νέους ιδίους πόρους της ΕΕ για την αποπληρωμή του χρέους. “Κάθε κρίση διαφέρει από την προηγούμενη, το ίδιο και οι λύσεις. Τα εργαλεία που έχουμε όμως στη διάθεσή μας μπορούν να μας βοηθήσουν”.
Ο συνεισηγητής Ντράγκος Πισλάρου (Renew Europe, Ρουμανία) χαρακτήρισε τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητα ως “μια υπέροχη απάντηση αλληλεγγύης που γεννήθηκε σε μια από τις σκοτεινότερες στιγμές της ευρωπαϊκής ιστορίας”.
Ο μηχανισμός διαθέτει στα κράτη μέλη έως 335 δισ. ευρώ υπό τη μορφή επιχορηγήσεων και έως 385 δισ. ευρώ υπό τη μορφή δανείων. Προς το παρόν, οι περισσότερες χώρες δεν προβλέπουν τη λήψη δανείων. Ο Πισλάρου συνέστησε την επανακατανομή των µη χρησιµοποιηθέντων δανείων προς όφελος “των νέων επειγόντων προτεραιοτήτων που προέκυψαν με τη ρωσική εισβολή”.
Η επικεφαλής της ομάδας δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα, Σελίν Γκάουερ, τόνισε την “εξαιρετικά ταχεία εφαρμογή” του σχεδίου εφαρμογής της ΕΕ και διαβεβαίωσε ότι 100 δισ. ευρώ θα έχουν καταβληθεί μέχρι τα τέλη Απριλίου. Πρόσθεσε δε ότι η ιδιαίτερη έμφαση που έχει δοθεί στην ενεργειακή αποδοτικότητα, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στο υδρογόνο και στην ενίσχυση των ενεργειακών δικτύων, στο πλαίσιο εθνικών σχεδίων, αναμένεται να επιτρέψει την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα της Ρωσίας.
Ανάγκη για αλληλεγγύη και ενότητα
Ο πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα επαίνεσε τον ρόλο του SURE, του προσωρινού εργαλείου που είχε σχεδιαστεί για την προστασία των θέσεων εργασίας από την πανδημία, και ζήτησε τη δημιουργία ενός παρόμοιου μόνιμου εργαλείου.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι ημιαγωγοί, η υγεία, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η διατροφή και η γεωργία είναι τομείς κρίσιμης σημασία που απαιτούν κοινές επενδύσεις.
Ο Κόστα πρόσθεσε ότι η αλληλεγγύη και η συνεργασία βοήθησαν σημαντικά την ΕΕ να αντιμετωπίσει την ενεργειακή κρίση. “Έτσι πρέπει να αντιμετωπίσουμε τον πόλεμο που βρίσκεται στο κατώφλι μας”.
Ευρωπαϊκή Κοινοβουλευτική Ομάδα
Η διάσκεψη πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ομάδας Κοινοβουλευτισμού, την οποία διοργάνωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε συνεργασία με την Εθνοσυνέλευση και τη Γαλλική Γερουσία, συγκεντρώνοντας εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εθνικών κοινοβουλίων.
Στο επίκεντρο τίθενται οι διάφορες προκλήσεις που απορρέουν από τον συντονισμό των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών στην ΕΕ, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους 723,8 δισ. ευρώ, συνιστά το βασικό εργαλείο ανάκαμψης της ΕΕ. Προκειμένου να επωφεληθούν από τη στήριξη του μηχανισμού, τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχέδια ανάκαμψης τα οποία καλύπτουν έξι βασικούς τομείς: πράσινη μετάβαση, ψηφιακός μετασχηματισμός, έξυπνη, βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, κοινωνική και εδαφική συνοχή, οικοδόμηση ανθεκτικότητας και ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κρίσεων, πολιτικές για την επόμενη γενιά.
Η έγκριση του Συμβουλίου προετοιμάζει το έδαφος για την εκταμίευση προχρηματοδότησης ύψους 13 %. Τα υπόλοιπα κονδύλια εκταμιεύονται μόνο αφού εκπληρωθούν οι συμφωνημένοι στόχοι.
Μέχρι σήμερα (Μάρτιος 2022), έχουν εγκριθεί τα σχέδια 22 κρατών μελών ενώ δύο χώρες (Ισπανία και Γαλλία) έχουν ήδη λάβει τις πρώτες τους πληρωμές.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει συστήσει ειδική ομάδα εργασίας για την εποπτεία της εφαρμογή των σχεδίων ανάκαμψης. Οι ευρωβουλευτές συνεδριάζουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα με τους εκπροσώπους της Επιτροπής για να αξιολογήσουν την πρόοδο των σχεδίων, ενώ οι επιτροπές προϋπολογισμού και οικονομικών υποθέσεων διεξάγουν δημόσιες συζητήσεις με τους Επιτρόπους Βάλντις Ντομπρόβσκις και Πάολο Τζεντιλόνι.
