Οι σχέσεις της ΕΕ με το Ιράν είναι τεταμένες τα τελευταία χρόνια λόγω των συνεχιζόμενων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα. Το ΕΚ έχει επανειλημμένα απευθύνει έκκληση για δράση.
Πρόσθετες κυρώσεις υπό συζήτηση
Μαζικές διαμαρτυρίες ξέσπασαν στο Ιράν μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμίνι, στις 22 Σεπτεμβρίου 2022. Η 22χρονη πέθανε εξαιτίας τραυματισμών που υπέστη αφού τέθηκε υπό αστυνομική κράτηση, διότι δεν φορούσε σωστά τη μαντίλα της. Η κυβέρνηση εξαπέλυσε βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων, συλλαμβάνοντας διαδηλωτές και αναστέλλοντας τη λειτουργία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Η ΕΕ εξετάζει το ενδεχόμενο επιβολής πρόσθετων κυρώσεων κατά του καθεστώτος λόγω της εκτεταμένης και δυσανάλογης χρήσης βίας κατά των διαδηλωτών.
Ανταποκρινόμενοι στις εξελίξεις, στις 19 Ιανουαρίου 2023, οι ευρωβουλευτές έκαναν έκκληση για περισσότερες κυρώσεις κατά του ιρανικού καθεστώτος και όσων ευθύνονται για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ζητώντας τη συμπερίληψη του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης στον ευρωπαϊκό κατάλογο τρομοκρατικών οργανώσεων.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρακολουθεί στενά την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν κι έχει εγκρίνει πολλαπλά ψηφίσματα για να επιστήσει την προσοχή στην κατάσταση των φυλακισμένων ατόμων που έχουν διπλή ιθαγένεια (ΕΕ-Ιράν) στο Ιράν: των υπερασπιστών των δικαιωμάτων των γυναικών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γενικότερα, όπως είναι η Νασρίν Σοντουντέχ, εξέχουσα δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα και κάτοχος του Βραβείου Ζαχάρωφ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Ελευθερία της Σκέψης. Οι ευρωβουλευτές κατέκριναν επίσης τη βίαιη καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων και καταδίκασαν τη χρήση της θανατικής ποινής στη χώρα.
Η απάντηση της ΕΕ στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν
Οι σχέσεις της ΕΕ με το Ιράν άρχισαν να γίνονται προβληματικές από την Ισλαμική Επανάσταση το 1979, η οποία οδήγησε μεταξύ άλλων στον περιορισμό των δικαιωμάτων των γυναικών στη χώρα και τη γενικότερη επιδείνωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η ΕΕ ανησυχεί εδώ και χρόνια για την επικρατούμενη κατάσταση και, το 2011, επέβαλε στοχευμένες κυρώσεις για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα. Τον Μάρτιο του 2012 επέβαλε δε πρόσθετα περιοριστικά μέτρα, τα οποία έκτοτε παρατείνονται κάθε χρόνο.
Το 2015, η ΕΕ συνέβαλε καθοριστικά στην επίτευξη συμφωνίας για να αποτρέψει την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων στο Ιράν, με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων. Όμως, μετά τη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018, η Τεχεράνη παραβίασε σταδιακά τις υποχρεώσεις της.
