Γιατί χρειάζεται η ΕΕ να επενδύσει σε τεχνολογίες;
Ένας από τους κύριους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ είναι να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας υποστηρίζοντας την αλλαγή της σύμφωνα με τους οικολογικούς και ψηφιακούς μετασχηματισμούς. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η βιομηχανία της ΕΕ αντιμετωπίζει πρόκληση από τον υψηλό πληθωρισμό, τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, τις διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας, την αύξηση των επιτοκίων και την αύξηση στις τιμές της ενέργειας.
Επιπλέον, ο παγκόσμιος ανταγωνισμός συνεχίζει να αυξάνεται, ειδικά σε τεχνολογίες που είναι απαραίτητες για τον οικονομικό μετασχηματισμό, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το 5G, οι ημιαγωγοί, οι πράσινες τεχνολογίες και οι βιοτεχνολογίες.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει μια πιο διαρθρωτική προσέγγιση στις τεράστιες επενδυτικές ανάγκες των βιομηχανιών της.
Τι είναι η Πλατφόρμα Στρατηγικών Τεχνολογιών για την Ευρώπη;
Τον Ιούνιο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την ενδιάμεση αναθεώρηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027 της ΕΕ. Ως μέρος της δέσμης, πρότεινε τη θέσπιση ττης πλατφόρμας «Στρατηγικές Τεχνολογίες για την Ευρώπη» (STEP). Η πλατφόρμα είναι ένα εργαλείο για την ανάπτυξη κρίσιμων αναδυόμενων τεχνολογιών, οι οποίες σχετίζονται με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και τη στρατηγική κυριαρχία της ΕΕ.
Η πλατφόρμα θα στοχεύει στην ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας σε ψηφιακές τεχνολογίες (π.χ. μικροηλεκτρονική, υπολογιστικό νέφος, τεχνητή νοημοσύνη, ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, 5G κ.λπ.), καθαρές τεχνολογίες (π. εναλλακτικά καύσιμα κ.λπ.) και βιοτεχνολογίες (π.χ. βιομόρια, φαρμακευτικά προϊόντα, ιατρικές τεχνολογίες κ.λπ.). Θα στοχεύει επίσης στην ενίσχυση των αλυσίδων προστιθέμενης αξίας και στην αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων σε αυτούς τους τομείς.
Πώς θα λειτουργήσει η πλατφόρμα (STEP)
Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, το STEP θα ανακατευθύνει πόρους στο πλαίσιο των υφιστάμενων μέσων της ΕΕ καθώς και θα χρησιμοποιήσει επιπλέον 10 δισεκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση ορισμένων προγραμμάτων όπως το InvestEU, το Horizon Europe, το Ταμείο Καινοτομίας και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας.
ΑΡΙΘΜΟΣ
€160 δις
θα μπορούσε να είναι το συνολικό ποσό των επενδύσεων σε βασικούς κλάδους μέσω του STEP.
Ένα νέο σήμα ποιότητας της ΕΕ «Σφραγίδα κυριαρχίας» θα απονεμηθεί σε έργα υψηλής ποιότητας που συμβάλλουν στους στόχους STEP. Αυτό θα τους δώσει ορατότητα και θα προσελκύσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις.
Τι προτείνουν οι ευρωβουλευτές;
Τον Οκτώβριο του 2023, οι Επιτροπές Βιομηχανίας και Προϋπολογισμών ενέκριναν έκθεση για τη θέσπιση του STEP.
Οι ευρωβουλευτές στόχευαν να ενισχύσουν την πρωτοβουλία ώστε να μπορεί να στηρίξει καλύτερα τη βιομηχανία της ΕΕ. Οι προτάσεις τους περιλαμβάνουν:
– Επιπλέον 3 δισεκατομμύρια ευρώ πέρα από τα προτεινόμενα 10 δισεκατομμύρια ευρώ, ανεβάζοντας τα νέα κεφάλαια στο STEP στα 13 δισεκατομμύρια ευρώ.
– Πιο στενή ευθυγράμμιση αυτού του κανονισμού με άλλες νομοθετικές πράξεις που αποσκοπούν στην τόνωση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας – ο νόμος περί Net-Zero Industry Act και ο νόμος περί Κρίσιμων Πρώτων Υλών
– Σύσταση επιτροπής STEP για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής της πρωτοβουλίας.
– Η Επιτροπή θα πρέπει να διενεργήσει αξιολόγηση έως το 2025 και θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός πλήρους Ταμείου Κυριαρχίας για τη στήριξη στρατηγικών βιομηχανιών για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ μετά το 2027.
«Το STEP προβλεπόταν κάποτε να είναι το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Κυριαρχίας – αλλά δεν είναι», δήλωσε ο επικεφαλής ευρωβουλευτής της επιτροπής βιομηχανίας, Christian Ehler (ΕΛΚ, Γερμανία). «Βελτιώσαμε σημαντικά το κείμενο και δημιουργήσαμε νομοθετική συνοχή με άλλους φακέλους, όπως ο νόμος Net-Zero Industry Act και ο νόμος περί Κρίσιμων Πρώτων Υλών».
“Το STEP είναι ένα σημείο εκκίνησης για την κατάλληλη υποστήριξη των τεχνολογιών που κατασκευάζονται στην Ευρώπη. Οι ευρωπαϊκές τεχνολογίες πρέπει να έχουν πρόσβαση σε καλύτερες ευκαιρίες χρηματοδότησης. Η αναγκαία στρατηγική αυτονομία της ΕΕ μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την αντιμετώπιση των αναγκών των βιομηχανιών μας”, δήλωσε ο επικεφαλής ευρωβουλευτής για τους προϋπολογισμούς επιτροπή, José Manuel Fernandes (ΕΛΚ, Πορτογαλία).
Επόμενα βήματα
Τον Οκτώβριο του 2023, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με τη θέσπιση του STEP και είναι έτοιμο για διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο σχετικά με το τελικό νομοθετικό κείμενο.
Οι ευρωβουλευτές επιμένουν ότι το STEP, μαζί με την αναθεώρηση του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού, θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης ως πακέτο και θα πρέπει να έχει αντίκτυπο στον ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2024.
