Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις για το 2019, με τις οποίες δίνει κατευθύνσεις οικονομικής πολιτικής σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ για τους επόμενους 12 έως 18 μήνες. Η Επιτροπή συνιστά επίσης το κλείσιμο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος για την Ισπανία και εγκρίνει σειρά εγγράφων στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Η ευρωπαϊκή οικονομία αναπτύσσεται για έβδομη συνεχή χρονιά και πρόκειται να συνεχίσει την αναπτυξιακή της πορεία το 2020, με την ανάπτυξη των οικονομιών όλων των κρατών μελών παρά τις λιγότερο ευνοϊκές συνθήκες και τις παγκόσμιες αβεβαιότητες. Το ποσοστό των απασχολούμενων βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ και η ανεργία στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών. Ταυτόχρονα, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών, των περιφερειών και των πληθυσμιακών ομάδων. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια. Οι αποτελεσματικές μεταρρυθμίσεις, συνοδευόμενες από καλά στοχευμένες επενδυτικές στρατηγικές και υπεύθυνες δημοσιονομικές πολιτικές, εξακολουθούν να χρησιμεύουν ως πυξίδα για τον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίσης αρμόδιος για το Ευρώ και τον Κοινωνικό Διάλογο, καθώς και για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε τα εξής: «Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο συνέβαλε ουσιαστικά στη βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης στην Ευρώπη. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένες σημαντικές προκλήσεις, ενώ αυξάνονται οι κίνδυνοι για τις οικονομικές προοπτικές. Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι σε ορισμένες χώρες επιβραδύνεται η δυναμική των μεταρρυθμίσεων. Καλούμε όλα τα κράτη μέλη να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για να καταστήσουν τις οικονομίες μας πιο ανθεκτικές και να στηρίξουν τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Η καλύτερη στόχευση των επενδύσεων μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη αυτών των στόχων.»
Η κ. Μαριάν Τίσεν, Επίτροπος Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων, Δεξιοτήτων και Κινητικότητας του Εργατικού Δυναμικού, δήλωσε τα εξής: «Η παρούσα Επιτροπή έχει εργαστεί σκληρά για να οικοδομήσει μια πιο δίκαιη Ευρώπη, μια βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς Ευρώπη, μια Ευρώπη που δεν αφήνει κανέναν στο περιθώριο. Ο Ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων καθορίζει αρχές και δικαιώματα για όλους τους πολίτες της ΕΕ. Πρέπει να εφαρμοστεί σε εθνικό επίπεδο. Δεδομένου ότι ο κόσμος της εργασίας μεταβάλλεται με ταχείς ρυθμούς, είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να προβαίνουν σε μεταρρυθμίσεις στον τομέα της αρχικής εκπαίδευσης και της διά βίου μάθησης, των αγορών εργασίας και της κοινωνικής προστασίας.»
Ο κ. Πιερ Μοσκοβισί, Επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε σχετικά: «Με την τελευταία εαρινή δέσμη της θητείας μας επαναβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας για μια έξυπνη εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης: οι αποφάσεις μας δεν βασίζονται σε μια μηχανιστική ή νομικίστικη εφαρμογή των κανόνων, αλλά στο κατά πόσον συμβάλλουν στην ανάπτυξη, στην απασχόληση και στα υγιή δημόσια οικονομικά. Το ιστορικό μάς δείχνει ότι πρόκειται για τη σωστή προσέγγιση: τα δημόσια οικονομικά βελτιώνονται σταθερά χωρίς να υπονομεύεται η ανάπτυξη. Τονίζουμε επίσης σήμερα ότι ορισμένα κράτη μέλη πρέπει να συνεχίσουν και, όπου χρειάζεται, να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού, με στόχο τη δίκαιη μεταχείριση όλων των φορολογουμένων.»
Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις του 2019
Οι σημερινές συστάσεις παρέχουν κατευθύνσεις στα κράτη μέλη για να αντιμετωπίσουν κατάλληλα τις επίμονες και νέες οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις και να επιτύχουν τους κοινούς βασικούς στόχους πολιτικής τους. Το περιεχόμενο των συστάσεων αντικατοπτρίζει τις γενικές προτεραιότητες που καθορίζονται στην ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης για το 2019 και στη σύσταση του 2019 σχετικά με την οικονομική πολιτική της ζώνης του ευρώ, που εκδόθηκε τον Νοέμβριο. Οι συστάσεις βασίζονται στη λεπτομερή ανάλυση των ανά χώρα εκθέσεων που δημοσιεύθηκαν τον Φεβρουάριο και στην αξιολόγηση των εθνικών προγραμμάτων που υποβλήθηκαν τον Απρίλιο. Η επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης εντείνει την ανάγκη συνέχισης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, κατά προτεραιότητα εκείνων που αποσκοπούν στη βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προωθήσουν την κοινωνική σύγκλιση σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Σύμφωνα με τη σύσταση για τη ζώνη του ευρώ, τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να προχωρήσουν προς μια πιο συμμετρική επανεξισορρόπηση σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ και να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς και την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης.
Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις για το 2019 εστιάζονται περισσότερο στον προσδιορισμό και την ιεράρχηση των επενδυτικών αναγκών σε εθνικό επίπεδο και δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στις περιφερειακές και εδαφικές ανισότητες. Το γεγονός αυτό συνάδει με τη διεξοδική ανάλυση των επενδυτικών αναγκών και των εμποδίων που εντοπίστηκαν για κάθε κράτος μέλος στις ανά χώρα εκθέσεις που δημοσιεύτηκαν στις αρχές του τρέχοντος έτους και αναμένεται να χρησιμεύσουν για την ιεράρχηση της χρήσης των κονδυλίων της ΕΕ στον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ ή στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο 2021-2027.
Πρόοδος στην εφαρμογή των συστάσεων
Από την αρχή του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου το 2011, τα κράτη μέλη έχουν σημειώσει τουλάχιστον κάποια πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή των δύο τρίτων και πλέον των ειδικών ανά χώρα συστάσεων.
Η μεγαλύτερη πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και των πολιτικών απασχόλησης, ενώ οι συστάσεις για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καθώς και τον ανταγωνισμό στον τομέα των υπηρεσιών, παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό εφαρμογής.
Εάν ληφθούν υπόψη οι εναπομένουσες οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις και η πιθανότητα δυσμενέστερων οικονομικών προοπτικών, η αυστηρότερη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών της ΕΕ.
Συνεχίζεται η διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών
Συνεχίζεται η πρόοδος όσον αφορά τη διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών, αλλά απαιτούνται περαιτέρω μέτρα πολιτικής. Ορισμένα κράτη μέλη εξακολουθούν να εμφανίζουν πρωτοφανώς υψηλά επίπεδα ιδιωτικού και δημόσιου χρέους, γεγονός που μειώνει το περιθώριο ελιγμών για την αντιμετώπιση των αρνητικών κλυδωνισμών. Άλλα κράτη μέλη βλέπουν ενδείξεις πιθανής υπερθέρμανσης, οι οποίες συνδέονται με τη δυναμική αύξηση των τιμών των κατοικιών και το αυξανόμενο κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Όλα τα κράτη μέλη χρειάζονται περαιτέρω μέτρα για την αύξηση της παραγωγικότητας, την τόνωση των επενδύσεων και την προώθηση της δυνητικής ανάπτυξης.
Τον Φεβρουάριο η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι 13 κράτη μέλη αντιμετωπίζουν ανισορροπίες (Βουλγαρία, Κροατία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Κάτω Χώρες, Ρουμανία και Σουηδία) και ότι τρία εξ αυτών αντιμετωπίζουν υπερβολικές ανισορροπίες (Κύπρος, Ελλάδα και Ιταλία). Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, οι εν λόγω ανισορροπίες απαιτούν συνεχή ειδική παρακολούθηση στο πλαίσιο της διαδικασίας μακροοικονομικών ανισορροπιών (ΔΜΑ).
Οδηγίες και αποφάσεις στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης
Βάσει της αξιολόγησης των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης του 2019, η Επιτροπή έχει λάβει ορισμένα μέτρα στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Επιτροπή συνιστά να καταργηθεί η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ) για την Ισπανία. Μόλις το Συμβούλιο λάβει την εν λόγω απόφαση, θα κλείσουν όλες οι διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος που χρονολογούνται από την κρίση. Το 2011, 24 κράτη μέλη υπάγονταν στο διορθωτικό σκέλος του Συμφώνου.
Η Επιτροπή εξέδωσε επίσης εκθέσεις για το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Κύπρο σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), στις οποίες εξετάζει τη συμμόρφωσή τους με τα κριτήρια του ελλείμματος και του χρέους που προβλέπει η Συνθήκη. Όσον αφορά την Ιταλία, η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δικαιολογείται διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος που βασίζεται στο δείκτη χρέους.
Η Ουγγαρία και η Ρουμανία έχουν υποβληθεί σε Διαδικασία Σημαντικής Απόκλισης από το 2018 και το 2017 αντίστοιχα. Η Επιτροπή απευθύνει σήμερα προειδοποίηση στην Ουγγαρία και στη Ρουμανία για την ύπαρξη σημαντικής απόκλισης το 2018 και συνιστά στο Συμβούλιο να συστήσει στις χώρες αυτές να διορθώσουν τη σημαντική παρατηρηθείσα απόκλιση.
Η Επιτροπή ενέκρινε επίσης σήμερα την τρίτη έκθεση στο πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα, το οποίο θεσπίστηκε μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος στήριξης της σταθερότητας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Στην έκθεση επισημαίνεται ότι η Ελλάδα πραγματοποίησε μια καλή αρχή όσον αφορά το μεταπρογραμματικό περιβάλλον από τον Αύγουστο του 2018, αλλά διαπιστώνεται ότι ο ρυθμός εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα έχει επιβραδυνθεί κατά τους τελευταίους μήνες, ότι δεν διασφαλίζεται η συνέπεια ορισμένων μέτρων με τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί έναντι των Ευρωπαίων εταίρων, γεγονός που ενέχει κινδύνους για την υλοποίηση των συμφωνηθέντων δημοσιονομικών στόχων.
Ιστορικό
Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις βασίζονται στις ευρύτερες προτεραιότητες που σκιαγραφούνται στην ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης του προέδρου της Επιτροπής και στην ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης. Αναθεωρούνται κάθε χρόνο ώστε να αντανακλούν τη σημειούμενη πρόοδο και το μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Συστάσεις απευθύνονται επίσης στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ σχετικά με την οικονομική πολιτική στη ζώνη του ευρώ. Οι συστάσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου είναι συνεκτικές με το μακροπρόθεσμο όραμα της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».
Αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά της, η παρούσα Επιτροπή έχει επιφέρει σειρά αλλαγών στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο προκειμένου να καταστεί αυτό αποτελεσματικότερο και ουσιαστικότερο. Για παράδειγμα, ο αριθμός των συστάσεων έχει μειωθεί και το περιεχόμενό τους έχει γίνει εντονότερο, ενώ τα κράτη μέλη έχουν περιθώριο να ενεργήσουν σύμφωνα με τις εθνικές τους πρακτικές και καταστάσεις. Δίδεται μεγαλύτερη έμφαση στις προκλήσεις που απορρέουν από τη συνολική κατάσταση της ζώνης του ευρώ, συμπεριλαμβανομένων πιθανών δευτερογενών επιπτώσεων μεταξύ εθνικών καταστάσεων. Η σύσταση για τη ζώνη του ευρώ διατυπώθηκε στην αρχή του κύκλου (τον Νοέμβριο), ώστε να μπορέσουν τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη την προοπτική της ζώνης του ευρώ στα σχέδιά τους. Δίδεται προτεραιότητα στις κοινωνικές παραμέτρους οι οποίες ενσωματώνονται σε όλα τα στάδια της αξιολόγησης, σύμφωνα με τις προτεραιότητες του Ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και με τη χρήση του κοινωνικού πίνακα αποτελεσμάτων. Επιπλέον, κατά τον κύκλο του τρέχοντος έτους, η Επιτροπή εστίασε στις επενδυτικές ανάγκες κάθε κράτους μέλους, κατά τρόπον ώστε να προετοιμάσει τον προγραμματισμό της μελλοντικής γενεάς κονδυλίων της ΕΕ και να διασφαλίσει την πλήρη εναρμόνιση των μεταρρυθμιστικών και επενδυτικών προτεραιοτήτων σε εθνικό επίπεδο για την καλύτερη αξιοποίηση της στήριξης της ΕΕ.
Εξάλλου, η Επιτροπή έχει αναλάβει διάφορες πρωτοβουλίες για να προωθήσει τον διάλογο, να προσεγγίσει τα ενδιαφερόμενα μέρη και να αυξήσει την εθνική ανάληψη ευθύνης για τις μεταρρυθμίσεις. Πραγματοποίησε, επίσης, διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη σχετικά με τα αναλυτικά μέρη των ανά χώρα εκθέσεων πριν από τη δημοσίευση. Τους τελευταίους μήνες, η Επιτροπή είχε συναντήσεις με τις εθνικές αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη για να εξετάσει βασικές προκλήσεις και τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να αντικατοπτριστούν σε ειδικές ανά χώρα συστάσεις. Παράλληλα, η Επιτροπή πραγματοποιεί τακτικές διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους και έχει καλέσει τα κράτη μέλη να είναι πιο δεκτικά στις συνεισφορές των εθνικών κοινωνικών εταίρων. Η Υπηρεσία Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων της Επιτροπής παρέχει επίσης στοχευμένη βοήθεια στα κράτη μέλη για μεταρρυθμίσεις, κατόπιν αιτήματός τους, για να τα στηρίξει στον σχεδιασμό και την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
Τον Φεβρουάριο η Επιτροπή παρουσίασε λεπτομερή ανάλυση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης κάθε κράτους μέλους, με τη μορφή ανά χώρα εκθέσεων, στο πλαίσιο της χειμερινής δέσμης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για το 2019.
Τον Απρίλιο τα κράτη μέλη παρουσίασαν τα εθνικά τους προγράμματα μεταρρυθμίσεων και τα προγράμματα σταθερότητας (για τις χώρες της ζώνης του ευρώ) ή τα προγράμματα σύγκλισης (για τις χώρες εκτός ζώνης του ευρώ), συμπεριλαμβανομένων τυχόν επακόλουθων ενεργειών σε συνέχεια της χειμερινής δέσμης.
Οι σημερινές συστάσεις βασίζονται σε αυτούς τους διαλόγους, στα εθνικά προγράμματα, σε στοιχεία της Eurostat και στις πρόσφατα δημοσιευθείσες εαρινές οικονομικές προβλέψεις 2019 της Επιτροπής.
Τα επόμενα στάδια
Η Επιτροπή καλεί, αφενός, το Συμβούλιο να εγκρίνει τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις και, αφετέρου, τα κράτη μέλη να τις εφαρμόσουν εγκαίρως και στο σύνολό τους. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται με τους ενδιαφερόμενους φορείς για να διασφαλιστεί ευρεία ιδία ευθύνη και αποτελεσματική παρακολούθηση και εφαρμογή. Οι υπουργοί της ΕΕ αναμένεται να συζητήσουν τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις προτού τις εγκρίνουν οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων της ΕΕ. Στη συνέχεια εναπόκειται στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τις συστάσεις εντάσσοντάς τες στις εθνικές τους οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές. Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις και η σχετική ανάλυση στις ανά χώρα εκθέσεις θα αποτελέσουν επίσης την αναλυτική βάση για τον προγραμματισμό των κονδυλίων της πολιτικής συνοχής της ΕΕ κατά την περίοδο 2021-2027.
